Luận án Thực trạng, một số yếu tố liên quan đến nhiễm vi rút viêm gan B ở người trưởng thành tại khu vực Tây Nguyên và hiệu quả can thiệp dự phòng lây nhiễm

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ 
VIỆN VỆ SINH DỊCH TỄ TRUNG ƯƠNG 
-----------------*------------------- 
PHẠM NGỌC THANH 
THỰC TRẠNG, MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN 
NHIỄM VI RÚT VIÊM GAN B Ở NGƯỜI TRƯỞNG 
THÀNH TẠI KHU VỰC TÂY NGUYÊN VÀ 
HIỆU QUẢ CAN THIỆP DỰ PHÒNG LÂY NHIỄM 
LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC 
HÀ NỘI – 2021 
i 
 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ 
VIỆN VỆ SINH DỊCH TỄ TRUNG ƯƠNG 
-----------------*------------------- 
PHẠM NGỌC THANH 
THỰC TRẠNG, MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN 
NHIỄM VI RÚT VIÊM GAN B Ở NGƯỜI TRƯỞNG 
THÀNH TẠI KHU VỰC TÂY NGUYÊN VÀ 
HIỆU QUẢ CAN THIỆP DỰ PHÒNG LÂY NHIỄM 
Ngành: Dịch tễ học 
Mã số: 9 72 01 17 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC 
 Người hướng dẫn khoa học 
 1. GS.TS. Phan Trọng Lân 
 2. PGS.TS. Nguyễn Thị Thi Thơ 
HÀ NỘI – 2021 
ii 
LỜI CAM ĐOAN 
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, 
kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất 
kỳ công trình nào khác. 
Tác giả luận án 
 Phạm Ngọc Thanh 
iii 
LỜI CẢM ƠN 
Hoàn thành luận án này, trước tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới 
Giáo sư – Tiến sỹ Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh 
và Phó giáo sư – Tiến sỹ Nguyễn Thị Thi Thơ, Trưởng khoa Kiểm soát bệnh 
không lây nhiễm, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, là những người thầy, cô 
hướng dẫn trực tiếp, đã tận tình giúp đỡ, truyền đạt kiến thức trong suốt quá 
trình học tập, thực hiện và hoàn thành luận án. 
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo, Bộ môn Dịch tễ học, Phòng Đào 
tạo sau đại học của Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, đã luôn quan tâm, giúp 
đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất trong suốt quá trình học tập và hoàn thiện 
luận án của tôi. 
Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến tập thể Lãnh đạo Viện, 
cán bộ Khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm – Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên 
đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện và hoàn thành luận án. 
Tôi xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo, các cán bộ Cục Y tế dự phòng – Bộ 
Y tế, đã hỗ trợ kỹ thuật và tài chính trong quá trình triển khai nghiên cứu. 
Tôi xin chân thành cảm ơn các Giáo sư, Phó giáo sư, Tiến sỹ trong các 
hội đồng khoa học chấm luận án đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tôi có 
thêm kiến thức và hoàn thiện luận án đạt chất lượng tốt hơn. 
Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới bố mẹ, vợ, các con 
và các anh chị em, bạn bè, đồng nghiệp thân thiết, đã hết lòng ủng hộ, động 
viên, chia sẻ trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận án tốt nghiệp. 
 Phạm Ngọc Thanh 
iv 
MỤC LỤC 
Trang bìa phụ i 
Lời cam đoan ii 
Lời cảm ơn iii 
Mục lục iv 
Danh mục bảng viii 
Danh mục hình x 
Danh mục từ viết tắt xi 
ĐẶT VẤN ĐỀ 1 
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4 
1.1. Các khái niệm 4 
1.1.1. Viêm gan vi rút 4 
1.1.2. Định nghĩa ca bệnh vi rút viêm gan B 4 
1.1.3. Tác nhân gây bệnh, đường lây truyền viêm gan B 5 
1.1.4. Các biện pháp xét nghiệm phát hiện vi rút viêm gan B 6 
1.1.5. Tiêu chuẩn chẩn đoán nhiễm viêm gan vi rút B 7 
1.1.6. Hành vi nguy cơ lây nhiễm nhiễm vi rút viêm gan B 7 
1.1.7. Phương pháp phòng chống lây nhiễm vi rút viêm gan B 7 
1.2. Thực trạng nhiễm vi rút viêm gan B 8 
1.2.1. Tình hình nhiễm vi rút viêm gan B trên thế giới 8 
1.2.2. Tình hình nhiễm viêm gan vi rút B ở Việt Nam 10 
1.2.3. Tình tình nhiễm vi rút viêm gan B tại khu vực Tây Nguyên 13 
1.3. Một số yếu tố liên quan tới tình trạng nhiễm vi rút viêm gan B 13 
1.3.1. Một số yếu tố đặc điểm nhân khẩu học 13 
1.3.2. Yếu tố về kiến thức 15 
1.3.2. Yếu tố về hành vi 17 
v 
1.4. Can thiệp dự phòng lây nhiễm vi rút viêm gan B 21 
1.4.1. Một số biện pháp và hiệu quả của can thiệp dự phòng lây nhiễm vi rút 
viêm gan B 21 
1.4.3. Vai trò của truyền thông giáo dục sức khỏe trong dự phòng lây nhiễm 
viêm gan vi rút B 27 
1.5. Khung lý thuyết 33 
1.6. Một số thông tin về khu vực Tây Nguyên 36 
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 37 
2.1. Phương pháp nghiên cứu của mục tiêu 1 và 2 37 
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu 37 
2.1.2. Thời gian nghiên cứu 37 
2.1.3. Địa điểm nghiên cứu 37 
2.1.4. Phương pháp nghiên cứu 38 
2.1.4.1. Thiết kế nghiên cứu 38 
2.1.4.2. Cỡ mẫu nghiên cứu và phương pháp chọn mẫu 38 
2.1.4.3. Phương pháp, kỹ thuật và và công cụ thu thập thông tin 41 
2.1.4.4. Mẫu bệnh phẩm và kỹ thuật xét nghiệm 43 
2.1.4.5. Các nhóm biến số và chỉ số nghiên cứu 45 
2.1.4.6. Tiêu chuẩn đánh giá 45 
2.1.5. Quản lý và phân tích số liệu 47 
2.2. Phương pháp nghiên cứu của mục tiêu 3 49 
2.2.1. Đối tượng nghiên cứu 49 
2.2.2. Thời gian nghiên cứu 49 
2.2.3. Địa điểm nghiên cứu 49 
2.2.4. Phương pháp nghiên cứu 50 
2.2.5. Quản lý và phân tích số liệu 59 
2.3. Sai số và khống chế sai số 61 
vi 
2.4. Đạo đức trong nghiên cứu 61 
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 63 
3.1. Thực trạng nhiễm vi rút viêm gan B 63 
3.1.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 63 
3.1.2. Thực trạng nhiễm vi rút viêm gan B 72 
3.2. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng nhiễm vi rút viêm gaN B 75 
3.2.1. Yếu tố về nhân khẩu học 75 
3.2.2. Yếu tố về tiền sử khám chữa bệnh 76 
3.2.3. Yếu tố về kiến thức và hành vi 78 
3.3. Hiệu quả hiệu quả biện pháp truyền thông thay đổi hành vi dự phòng 
lây nhiễm vi rút viêm gan B tại cộng đồng 81 
3.3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 81 
3.3.2. Hiệu quả các biện pháp can thiệp cải thiện kiến thức, hành vi về phòng 
chống lây nhiễm vi rút viêm gan B 82 
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 96 
4.1. Thực trạng nhiễm vi rút viêm gan B 96 
4.2. Một số yếu tố liên quan tới tình trạng nhiễm vi rút viêm gan B 102 
4.2.1. Yếu tố về nhân khẩu học 102 
4.2.2. Yếu tố về tiền sử khám chữa bệnh 105 
4.2.3. Yếu tố về kiến thức và hành vi 107 
4.4. Hiệu quả biện pháp truyền thông thay đổi hành dự phòng lây nhiễm 
vi rút viêm gan B tại cộng đồng 111 
4.4.1. Kết quả triển khai can thiệp truyền thông 111 
4.4.2. Hiệu quả các biện pháp can thiệp cải thiện kiến thức và hành vi phòng 
chống lây nhiễm viêm gan B 113 
4.4.3. Các yếu tố liên quan đến hiệu quả của can thiệp truyền thông 115 
4.5. Hạn chế của nghiên cứu 122 
vii 
KẾT LUẬN 123 
KHUYẾN NGHỊ 125 
Danh mục các công trình liên quan đến luận án đã công bố 127 
Tài liệu tham khảo 
Phụ lục 
viii 
DANH MỤC BẢNG 
Bảng 2.1. Danh sách xã và huyện nghiên cứu .......................................................... 41 
Bảng 2.2. Thông tin về phường can thiệp và phường chứng .................................... 52 
Bảng 3.1. Thông tin về giới tính, dân tộc, nhóm tuổi, trình độ học vấn và tình trạng 
hốn nhân của đối tượng nghiên cứu (n=2428) .......................................................... 63 
Bảng 3.2. Thông tin về nghề nghiệp, thu nhập, thời gian sống tại xã/phường và đi xa 
nhà của đối tượng nghiên cứu (n=2428) ................................................................... 64 
Bảng 3.3. Kiến thức phòng chống lây nhiễm vi rút viêm gan B của đối tượng nghiên 
cứu (n=2428) ............................................................................................................. 66 
Bảng 3.4. Hành vi phòng ngừa lây nhiễm vi rút viêm gan B (n=2428) .................... 69 
Bảng 3.5. Hành vi mang thai và sinh con (n=1253) ................................................. 70 
Bảng 3.6. Mối liên hệ giữa kiến thức và hành vi (n=2428) ...................................... 71 
Bảng 3.7. Thực trạng nhiễm vi rút viêm gan B theo tỉnh (n=2428).......................... 72 
Bảng 3.8. Thực trạng nhiễm vi rút viêm gan B theo giới tính, nhóm tuổi, trình độ học 
vấn và hôn nhân của đối tượng nghiên cứu (n=2428) .............................................. 73 
Bảng 3.9. Thực trạng nhiễm vi rút viêm gan B theo nhóm nghề nghiệp và thu nhập 
của đối tượng nghiên cứu (n=2428) .......................................................................... 74 
Bảng 3.10. Tình trạng nhiễm vi rút viêm gan B và đặc điểm nhân khẩu học của đối 
tượng nghiên cứu (n=2428) ....................................................................................... 75 
Bảng 3.11. Tình trạng nhiễm vi rút viêm gan B và tiền sử khám chữa bệnh của đối 
tượng nghiên cứu (n=2428) ....................................................................................... 76 
Bảng 3.12. Tình trạng nhiễm vi rút viêm gan B và hành vi nguy cơ/phòng ngừa của 
đối tượng nghiên cứu (n=2428) ................................................................................ 77 
Bảng 3.13. Tình trạng nhiễm vi rút viêm gan B và kiến thức, hành vi phòng lây nhiễm 
vi rút viêm gan B (n=2428) ....................................................................................... 78 
ix 
Bảng 3.14. Hồi quy logistic các yếu tố liên quan với tình trạng nhiễm .................... 79 
Bảng 3.15. Đặc điểm nhân khẩu học của đối tượng nghiên cứu .............................. 81 
Bảng 3.16. Các hoạt động can thiệp cụ thể ............................................................... 82 
Bảng 3.17. Kiến thức về đường lây truyền vi rút viêm gan B của đối tượng nghiên 
cứu ............................................................................................................................. 84 
Bảng 3.18. Kiến thức về cách phòng ngừa lây nhiễm vi rút viêm gan B của đối tượng 
nghiên cứu ................................................................................................................. 85 
Bảng 3.19. Kiến thức về tiêm vắc xin viêm gan B của đối tượng nghiên cứu ......... 86 
Bảng 3.20. Sự thay đổi kiến thức phòng ngừa lây nhiễm vi rút viêm gan B của đối 
tượng nghiên cứu trước và sau can thiệp .................................................................. 87 
Bảng 3.21. Kết quả phân tích DID đánh giá hiệu quả của can thiệp đối với kiến thức 
phòng lây nhiễm vi rút viêm gan B ........................................................................... 88 
Bảng 3.22. Hành vi phòng ngừa lây nhiễm vi rút viêm gan B qua đường máu tại đối 
tượng nghiên cứu ....................................................................................................... 89 
Bảng 3.23. Hành vi phòng ngừa lây nhiễm vi rút viêm gan B qua quan hệ tình dục 
của đối tượng nghiên cứu .......................................................................................... 90 
Bảng 3.24. Hành vi phòng ngừa lây nhiễm vi rút viêm gan B qua vắc xin, xét nghiệm 
của đối tượng nghiên cứu .......................................................................................... 91 
Bảng 3.25. Hành vi phòng ngừa lây nhiễm vi rút viêm gan B qua việc không sử dụng 
thuốc lá, rượu bia của đối tượng nghiên cứu............................................................. 92 
Bảng 3.26. Sự thay đổi hành vi phòng ngừa lây nhiễm vi rút viêm gan B của đối tượng 
nghiên cứu trước và sau can thiệp ............................................................................. 93 
Bảng 3.27. Kết quả phân tích DID đánh giá hiệu quả của can thiệp đối với hành vi 
phòng lây nhiễm vi rút viêm gan B ....................................... ...  
Tropical de Sao Paulo. 50, p. 219-221. 
86. GA, Reddy et al. (2005), "Prevalence of HBV and HCV dual infection 
in patients on hemodialysis", Indian Journal of Medical Microbiology 
(ISSN: 0255-0857) Vol 23 Num 1. 23. 
87. Ghadir, Mohammad Reza et al. (2012), "Distribution and risk factors of 
hepatitis B virus infection in the general population of Central Iran", 
Hepatitis monthly. 12(2), p. 112-117. 
88. Habiba, Soad et al. (2012), "Knowledge, attitude and behavior of health 
care workers regarding hepatitis B infection in primary health care, 
Kuwait", Greener Journal of Medical Sciences. 2, p. 077-083. 
89. Hadler S.C and Margolis HS (1993), "Epidemiology of hepatitis B virus 
infection hepatits", Vaccines in clinical practice, p. 141-157. 
90. Hang Pham, Thi T. et al. (2019), "Knowledge, attitudes and practices of 
hepatitis B prevention and immunization of pregnant women and 
mothers in northern Vietnam", PLOS ONE. 14(4), p. e0208154. 
91. Haq, Noman et al. (2012), "A cross sectional assessment of health related 
quality of life among patients with Hepatitis-B in Pakistan", Health and 
quality of life outcomes. 10, p. 91-91. 
92. Hipgrave, D. B. et al. (2003), "Hepatitis B infection in rural Vietnam and 
the implications for a national program of infant immunization", Am J 
Trop Med Hyg. 69(3), p. 288-94. 
93. Hongjaisee, Sayamon et al. (2020), "Prevalence and factors associated 
with hepatitis B and D virus infections among migrant sex workers in 
Chiangmai, Thailand: A cross-sectional study in 2019", International 
Journal of Infectious Diseases. 100, p. 247-254. 
94. Hopwood, M. and Treloar, C. (2015), Interventions to increase hepatitis 
B and hepatitis C screening, assessment and monitoring: A literature 
review, Centre for Social Research in Health, UNSW, Sydney, Australia. 
95. Hutin, Y. J., Hauri, A. M. and Armstrong, G. L. (2003), "Use of 
injections in healthcare settings worldwide, 2000: literature review and 
regional estimates", Bmj. 327(7423), p. 1075. 
96. Huy, T. T. and Abe, K. (2004), "Molecular epidemiology of hepatitis B 
and C virus infections in Asia", Pediatr Int. 46(2), p. 223-30. 
97. Hyun, S. et al. (2018), "Knowledge, Awareness, and Prevention of 
Hepatitis B Virus Infection Among Korean American Parents", J Immigr 
Minor Health. 20(4), p. 943-950. 
98. Jones, Christina L. et al. (2015), "The Health Belief Model as an 
explanatory framework in communication research: exploring parallel, 
serial, and moderated mediation", Health communication. 30(6), p. 566-
576. 
99. Joukar, Farahnaz et al. (2011), "Hepatitis C and hepatitis B 
seroprevalence and associated risk factors in hemodialysis patients in 
Guilan province, north of Iran: HCV and HBV seroprevalence in 
hemodialysis patients", Hepatitis monthly. 11(3), p. 178-181. 
100. Joukar, Farahnaz et al. (2017), "Nurses' Knowledge toward Hepatitis B 
and Hepatitis C in Guilan, Iran", The open nursing journal. 11, p. 34-42. 
101. Kakumu, S. et al. (1998), "Prevalence of hepatitis B, hepatitis C, and GB 
virus C/hepatitis G virus infections in liver disease patients and 
inhabitants in Ho Chi Minh, Vietnam", J Med Virol. 54(4), p. 243-8. 
102. Lan Dam et al. (2016), "Hepatitis B Stigma and Knowledge among 
Vietnamese in Ho Chi Minh City and Chicago", Canadian Journal of 
Gastroenterology and Hepatology. 
103. Lazarus, Jeffrey V. et al. (2016), "Strengthening hepatitis B and C 
surveillance in Europe: results from the two global hepatitis policy 
surveys (2013 and 2014)", Hepatology, Medicine and Policy. 1(1), p. 3. 
104. Lee, Minsun et al. (2017), "Psychosocial Predictors of HBV Screening 
Behavior among Vietnamese Americans", American journal of health 
behavior. 41(5), p. 561-570. 
105. Liang, X. et al. (2009), "Epidemiological serosurvey of hepatitis B in 
China--declining HBV prevalence due to hepatitis B vaccination", 
Vaccine. 27(47), p. 6550-7. 
106. Lozano, R. et al. (2012), "Global and regional mortality from 235 causes 
of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for 
the Global Burden of Disease Study 2010", Lancet. 380(9859), p. 2095-
128. 
107. Ma, Grace X. et al. (2012), "A community-based participatory approach 
to a hepatitis B intervention for Korean Americans", Progress in 
community health partnerships : research, education, and action. 6(1), 
p. 7-16. 
108. McClelland, E. E. and Smith, J. M. (2011), "Gender specific differences 
in the immune response to infection", Arch Immunol Ther Exp (Warsz). 
59(3), p. 203-13. 
109. Mokaya, Jolynne et al. (2018), "A systematic review of hepatitis B virus 
(HBV) drug and vaccine escape mutations in Africa: A call for urgent 
action", PLoS neglected tropical diseases. 12(8), p. e0006629-e0006629. 
110. Mursy, Sanaa Mohammed-elbager Mahmoud and Mohamed, Sagad 
Omer Obeid (2019), "Knowledge, attitude, and practice towards 
Hepatitis B infection among nurses and midwives in two maternity 
hospitals in Khartoum, Sudan", BMC Public Health. 19(1), p. 1597. 
111. Nankya-Mutyoba, Joan et al. (2019), "Hepatitis B virus perceptions and 
health seeking behaviors among pregnant women in Uganda: 
implications for prevention and policy", BMC health services research. 
19(1), p. 760-760. 
112. Nguyen, C. H. et al. (2011), "Prevalence of HBV infection among 
different HIV-risk groups in Hai Phong, Vietnam", J Med Virol. 83(3), 
p. 399-404. 
113. Nguyen, T. H. et al. (2014), "A reduction in chronic hepatitis B virus 
infection prevalence among children in Vietnam demonstrates the 
importance of vaccination", Vaccine. 32(2), p. 217-22. 
114. Nguyen, V. T., Law, M. G. and Dore, G. J. (2008), "An enormous 
hepatitis B virus-related liver disease burden projected in Vietnam by 
2025", Liver Int. 28(4), p. 525-31. 
115. Nguyen, V. T., McLaws, M. L. and Dore, G. J. (2007), "Highly endemic 
hepatitis B infection in rural Vietnam", J Gastroenterol Hepatol. 22(12), 
p. 2093-100. 
116. Ozkan, Hasan (2017), "HBV Treatment in Turkey: The Value of 
Hepatitis B Surface Antigen Quantification of Chronic Hepatitis B 
Patients in the Long-term Follow-up-A Single-center Study", Euroasian 
journal of hepato-gastroenterology. 7(1), p. 82-83. 
117. Pando, M. A. et al. (2006), "Epidemiology of human immunodeficiency 
virus, viral hepatitis (B and C), treponema pallidum, and human T-cell 
lymphotropic I/II virus among men who have sex with men in Buenos 
Aires, Argentina", Sex Transm Dis. 33(5), p. 307-13. 
118. Qadi, A. A. et al. (2004), "Hepatitis B and hepatitis C virus prevalence 
among dialysis patients in Bahrain and Saudi Arabia: a survey by 
serologic and molecular methods", Am J Infect Control. 32(8), p. 493-5. 
119. Rimal, Rajiv N. and Lapinski, Maria K. (2009), "Why health 
communication is important in public health", Bulletin of the World 
Health Organization. 87(4), p. 247-247a. 
120. Seo, Dong Hee et al. (2015), "Occult hepatitis B virus infection and 
blood transfusion", World journal of hepatology. 7(3), p. 600-606. 
121. Sinopoli, A et al. (2018), "The PRECEDE–PROCEED model as a tool 
in Public Health screening", European Journal of Public Health. 
28(suppl_4). 
122. Solomon, Sunil S. et al. (2008), "High prevalence of HIV, HIV/hepatitis 
C virus coinfection, and risk behaviors among injection drug users in 
Chennai, India: a cause for concern", Journal of acquired immune 
deficiency syndromes (1999). 49(3), p. 327-332. 
123. SunBul M (2014), "Hepatitis B virus genotypes: Global distribution and 
clinical importance", World J Gastroenterol. 20(8), p. 5427-5434. 
124. Tanaka, J. et al. (2004), "Sex- and age-specific carriers of hepatitis B and 
C viruses in Japan estimated by the prevalence in the 3,485,648 first-time 
blood donors during 1995-2000", Intervirology. 47(1), p. 32-40. 
125. Tanaka, Miho et al. (2013), "Influence of information sources on 
hepatitis B screening behavior and relevant psychosocial factors among 
Asian immigrants", Journal of immigrant and minority health. 15(4), p. 
779-787. 
126. Tanprasert, S. and Somjitta, S. (1993), "Trend study on HBsAg 
prevalence in Thai voluntary blood donors", Southeast Asian J Trop Med 
Public Health. 24 Suppl 1, p. 43-5. 
127. Tordrup, David et al. (2019), "Additional resource needs for viral 
hepatitis elimination through universal health coverage: projections in 67 
low-income and middle-income countries, 2016–30", The 
Lancet Global Health. 7(9), p. e1180-e1188. 
128. Tosun, Selma et al. (2018), "The impact of economic and social factors 
on the prevalence of hepatitis B in Turkey", BMC Public Health. 18(1), 
p. 649. 
129. V, Sareetha, H, Nagabushan and H, Supriya (2018), "Effect of 
educational intervention on knowledge, attitude and practice of hepatitis 
B vaccine among medical students", International Journal of Basic & 
Clinical Pharmacology. 7, p. 992. 
130. Vos, Theo et al. (2020), "Global burden of 369 diseases and injuries in 
204 countries and territories, 1990–2019: a systematic analysis 
for the Global Burden of Disease Study 2019", The Lancet. 396(10258), 
p. 1204-1222. 
131. Wang, J. S. and Zhu, Q. R. (2002), "Interruption of the transmission of 
hepatitis B virus from mother to babies", Zhonghua Gan Zang Bing Za 
Zhi. 10(4), p. 308-10. 
132. Wang, Jin et al. (2019), "Association of hepatitis B infection with high-
risk complications in total joint arthroplasty", BMC Musculoskeletal 
Disorders. 20(1), p. 163. 
133. WebMD (2020), Hepatitis and Sex: Frequently Asked Questions, truy 
cập ngày 19/6/2020. 
134. WHO (1992), Expanded Programme on Immunization, Global Advisory 
Group- Part I, Record, Weekly Epidemiological. 
135. WHO (2010), Hepatitis B vaccine: WHO position paper- 
Recommendation., Vaccine. 
136. WHO (2011), Global infectious disease surveillance. 
137. WHO (2013), "Global policy report on the prevention and control of 
viral hepatitis". 
138. WHO (2015), Framework for Global Action: Prevention & Control of 
Viral Hepatitis Infection. 
139. WHO (2018), Hepatitis B, tại trang web 
room/fact-sheets/detail/hepatitis-b. 
140. World Health Organization. Regional Office for South-East, Asia 
(2019), Expanded programme on Immunization (EPI) factsheet 2019: 
South-East Asia Region, World Health Organization. Regional Office for 
South-East Asia, New Delhi. 
141. Xu, Cheng-Jun et al. (2015), "Prevalence and characterization of 
hepatitis B and C virus infections in a needle-sharing population in 
Northern China", BMC public health. 15, p. 460-460. 
142. Yan, Yong-Ping et al. (2014), "Epidemiology of Hepatitis B Virus 
Infection in China: Current Status and Challenges", Journal of clinical 
and translational hepatology. 2(1), p. 15-22. 
143. Zobeiri, Mehdi, Adibi, Peyman and Alavian, Seyed Moayed (2012), 
"Intravenous drug use and hepatitis C virus in iran", Hepatitis monthly. 
12(1), p. 9-10.