Luận văn Sử dụng mô hình ECO Lab đánh giá một số đặc trưng môi trường khu vực nuôi trồng thủy sản

1 
®¹i häc quèc gia hµ néi 
tr­êng ®¹i häc khoa häc tù nhiªn 
-------------------- 
Ph¹m TiÕn §¹t 
sö dông m« h×nh eco lab ®¸nh gi¸ mét sè ®Æc tr­ng 
m«i tr­êng khu vùc nu«i trång thñy s¶n 
luËn v¨n th¹c sü khoa häc 
Hµ Néi, 2009 
2 
®¹i häc quèc gia hµ néi 
tr­êng ®¹i häc khoa häc tù nhiªn 
-------------------- 
Ph¹m TiÕn §¹t 
sö dông m« h×nh eco lab ®¸nh gi¸ mét sè ®Æc tr­ng 
m«i tr­êng khu vùc nu«i trång thñy s¶n 
 Chuyªn ngµnh : H¶i D­¬ng häc 
 M· sè: 60.44.97 
luËn v¨n th¹c sü khoa häc 
ng­êi h­íng dÉn khoa häc: 
TS. NguyÔn minh huÊn 
Hµ Néi, 2009 
3 
Môc lôc 
Lêi c¶m ¬n 
Më ®Çu 1 
Ch­¬ng 1: Tæng quan vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi vÞnh 
V©n Phong - BÕn Gái 
4 
1.1 VÞ trÝ ®Þa lý 4 
1.2 §Þa h×nh ven bê vµ ®Þa h×nh ®¸y 5 
1.3 §Æc ®iÓm khÝ t­îng - thñy v¨n 7 
1.4. §Æc ®iÓm chÕ ®é ®éng lùc biÓn vïng vÞnh V©n Phong 12 
1.5. §Æc ®iÓm c¸c yÕu tè thñy hãa m«i tr­êng 13 
1.6 §Æc ®iÓm kinh tÕ -x· héi vµ hiÖn tr¹ng nghÒ nu«i trång thñy s¶n 
biÓn 
18 
Ch­¬ng 2: M« h×nh ECO Lab 25 
2.1. T×nh h×nh nghiªn cøu trong vµ ngoµi n­íc 25 
2.2 M« h×nh ECO Lab 29 
2.3 C¬ së to¸n häc 31 
Ch­¬ng 3: C¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n chÊt l­îng n­íc cho khu vùc vÞnh 
V©n Phong 
42 
3.1. KÕt qu¶ tÝnh to¸n module thñy lùc 42 
3.2. KÕt qu¶ tÝnh to¸n module chÊt l­îng n­íc 51 
KÕt luËn 74 
Tµi liÖu tham kh¶o 75 
Phô lôc 
4 
Lêi c¶m ¬n 
 §Ó hoµn thµnh kho¸ luËn nµy, t«i xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh vµ 
s©u s¾c nhÊt tíi TS. NguyÔn Minh HuÊn - bé m«n H¶i d­¬ng häc - ng­êi 
®· ®Þnh h­íng, trùc tiÕp h­íng dÉn vµ tËn t×nh gióp ®ì em vÒ nhiÒu mÆt. 
T«i còng xin göi lêi c¶m ¬n tíi TS. NguyÔn Kú Phïng - ViÖn khoa häc KhÝ 
t­îng thñy v¨n vµ M«i tr­êng (ph©n viÖn phÝa Nam), TS. NguyÔn V¨n Lôc 
- ViÖn H¶i d­¬ng häc - ®· gióp ®ì t«i tiÕp cËn víi nguån sè liÖu ®Ó tÝnh 
to¸n, cïng víi mét sè h×nh ¶nh minh ho¹; cïng c¸c thÇy c« trong Bé m«n 
H¶i D­¬ng häc - Khoa KTTVHDH ®· cã nh÷ng chØ dÉn vµ gi¶i ®¸p quý 
b¸u ®Ó t«i cã thÓ hoµn thµnh kho¸ luËn. 
 Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, luËn v¨n ch¾c ch¾n kh«ng khái cã nhiÒu 
thiÕu sãt, v× vËy t«i rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n 
®ång nghiÖp ®Ó luËn v¨n cã thÓ hoµn thiÖn h¬n. 
 T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! 
 Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m 2009 
Häc viªn 
Ph¹m TiÕn §¹t 
5 
më ®Çu 
 Kinh tÕ biÓn trong vßng vµi thËp kû trë l¹i ®©y ®· vµ ®ang trë thµnh mét mòi 
nhän trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¸c quèc gia cã ­u thÕ vÒ biÓn. 
§èi víi ViÖt Nam lµ mét quèc gia ven biÓn, cã nhiÒu tiÒm n¨ng vµ ®iÒu kiÖn thuËn 
lîi trong viÖc ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c ngµnh kinh tÕ biÓn th× viÖc tËn dông lîi thÕ ®ã 
nh»m ®­a ViÖt Nam tõng b­íc "trë thµnh mét quèc gia m¹nh vÒ biÓn, giµu lªn tõ 
biÓn" ngµy cµng trë nªn quan träng. 
 Trong c¸c ngµnh kinh tÕ biÓn chñ chèt th× ngµnh nu«i trång thñy s¶n ë n­íc 
ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®­îc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn nhê cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, dùa 
trªn ®iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi cïng truyÒn thèng kinh nghiÖm l©u ®êi cña ng­êi 
d©n, ngµy cµng ®ãng mét vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña 
®Êt n­íc vµ b¶o vÖ an ninh ven biÓn. S¶n phÈm cña nu«i trång thñy s¶n tr­íc hÕt 
®¶m b¶o an toµn l­¬ng thùc, ®¸p øng nhu cÇu thùc phÈm cho nh©n d©n, tiÕp ®Õn lµ 
gãp phÇn t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu, ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc (chiÕm 
3% GDP). N¨m 2004, tæng s¶n l­îng thuû s¶n cña c¶ n­íc ®¹t kho¶ng 1.150.000 
tÊn víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu gÇn 2.400 triÖu USD, trong ®ã nu«i trång thuû s¶n ®ãng gãp 
tíi 40% s¶n l­îng vµ 50% gi¸ trÞ xuÊt khÈu. Kinh tÕ nu«i trång thñy s¶n ®ang thu 
hót ngµy cµng nhiÒu lao ®éng tham gia, qua ®ã gãp phÇn t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp 
cho ng­êi d©n. HiÖn nay, nu«i trång thñy s¶n ë n­íc ta kh«ng chØ tËp trung vµo nu«i 
n­íc ngät mµ ®· h­íng ®Õn nu«i ë m«i tr­êng n­íc lî vµ nu«i biÓn, trong ®ã h×nh 
thøc nu«i lång bÌ víi mét sè loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh­: c¸ giß, c¸ song, t«m 
hïm, vÑm xanh, trai ngäc, èc h­¬ng ®ang rÊt phæ biÕn vµ ®­îc ph¸t triÓn däc theo 
bê biÓn ®Êt n­íc ë bÊt cø vòng vÞnh ven bê nµo cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi. 
 Tuy nhiªn, vÊn ®Ò qu¶n lý m«i tr­êng ë nh÷ng khu vùc nu«i lång trªn biÓn 
®ang trë nªn cÊp thiÕt bëi nguy c¬ « nhiÔm chÊt l­îng n­íc tõ c¸c bÌ nu«i lµ rÊt cao. 
Theo nhiÒu nghiªn cøu th× biÓu hiÖn râ nhÊt vÒ sù t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng ®ã lµ lµm 
gia t¨ng nång ®é c¸c chÊt dinh d­ìng trong n­íc tù nhiªn (do l­îng vËt chÊt h÷u c¬ 
th¶i ra tõ thøc ¨n vµ c¸c s¶n phÈm bµi tiÕt cña ®èi t­îng nu«i) g©y ra sù biÕn ®æi 
quÇn x· sinh vËt phï du vµ vi khuÈn dÉn ®Õn hiÖn t­îng phó d­ìng ë c¸c thñy vùc tù 
nhiªn ven biÓn, ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi n¨ng suÊt sinh häc s¬ cÊp cña thñy vùc. C¸c 
6 
chÊt th¶i tõ ho¹t ®éng nu«i, c¸c hãa chÊt ®éc h¹i lµ nh÷ng t¸c nh©n chñ yÕu lµm 
gi¶m ®a d¹ng sinh häc, g©y ®éc cho ®èi t­îng nu«i Bªn c¹nh ®ã, sù l¾ng ®äng 
trÇm tÝch g©y ¶nh h­ëng tíi dßng ch¶y vµ chÊt l­îng n­íc, qu¸ tr×nh tÝch tô qu¸ 
nhiÒu chÊt h÷u c¬ vµ chÊt th¶i t¹i ®¸y lång bÌ sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng yÕm khÝ, gi¶i 
phãng nhiÒu chÊt ®éc nh­ H2S vµ CH4 vµo trong m«i tr­êng n­íc. 
Víi nh÷ng nguy c¬ « nhiÔm m«i tr­êng râ rµng nh­ vËy th× viÖc ®¸nh gi¸ 
chÊt l­îng n­íc t¹i khu vùc nu«i lång bÌ phôc vô cho môc ®Ých c¶nh b¸o, qu¶n lý vµ 
xa h¬n lµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng m«i tr­êng nu«i trªn biÓn lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Mét 
trong nh÷ng c«ng cô h÷u hiÖu ®­îc dïng phæ biÕn hiÖn nay ®ã lµ sö dông c¸c m« 
h×nh sinh th¸i tæng hîp ®Ó nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ m«i tr­êng khu vùc nu«i. 
Víi môc tiªu ®ã, häc viªn ®· lùa chän ®Ò tµi: "Sö dông m« h×nh ECO Lab 
®¸nh gi¸ mét sè ®Æc tr­ng m«i tr­êng biÓn khu vùc nu«i trång thñy s¶n" trong ®ã cã 
dïng m« h×nh ECO Lab trong gãi phÇn mÒm MIKE cña ViÖn Thñy lùc §an M¹ch 
®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng n­íc khu vùc nu«i thñy s¶n biÓn dùa trªn mét sè ph­¬ng ¸n 
tÝnh to¸n kh¸c nhau. Khu vùc ®­îc lùa chän nghiªn cøu ë ®©y lµ vÞnh V©n Phong 
(Nha Trang - Kh¸nh Hßa). Vịnh Vân Phong hiện nay là một điểm nóng kinh tế biển 
của tỉnh Khánh Hòa nói riêng và của cả nước nói chung. Là một trong 8 vịnh ven bờ 
biển Việt Nam gồm vịnh Hạ Long – Cái Lân (Quảng Ninh); vịnh Vũng Áng (Hà 
Tĩnh); vịnh Chân Mây (Thừa Thiên Huế); vịnh Đà Nẵng (Đà Nẵng); vịnh Dung 
Quất (Quảng Ngãi) và các vịnh Vân Phong, vịnh Nha Trang, vịnh Cam Ranh thuộc 
tỉnh Khánh Hòa là những nơi tập trung tiềm năng tài nguyên bờ chủ yếu, trong đó 
chứa đựng sự đa dạng và phong phú về tiềm năng để phát triển các ngành kinh tế 
biển, đặc biệt là ngành nuôi trồng thủy sản truyền thống. Vịnh Vân Phong đã và 
đang thu hút được nhiều dự án đầu tư phát triển kinh tế của cả nhà nước và tư nhân. 
Sự phát triển nhanh về mặt kinh tế đã kéo theo sự thay đổi nhiều vấn đề môi trường, 
nguồn lợi tự nhiên, phương thức sử dụng đất và cơ sở hạ tầng ven vịnh. Sự thay đổi 
này làm phát sinh những yêu cầu bức xúc trong công tác quản lý nhà nước về môi 
trường, tài nguyên và sản xuất nhằm đảm bảo sự phát triển hài hòa và bền vững về 
lâu dài. Trong đó ngành nuôi trồng thủy sản mà đặc biệt là nuôi trên biển đang có 
7 
những tác động nhất định về nhiều mặt (kinh tế - xã hội, tự nhiên môi trường trong 
vịnh) đối với quá trình quy hoạch sử dụng hợp lý không gian mặt nước trong vịnh. 
Cấu trúc của luận văn gồm 3 chương: 
- Chương I: Tổng quan về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội vịnh Vân 
Phong 
- Chương II: Mô hình ECO Lab – DHI MIKE 
- Chương III: Các kết quả tính toán chất lượng nước cho khu vực vịnh 
Vân Phong 
8 
ch­¬ng 1 - tæng quan vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, 
kinh tÕ - x· héi vÞnh v©n phong 
1.1. VÞ trÝ ®Þa lý [5], [7], [13] 
VÞnh V©n Phong lµ mét vÞnh biÓn nöa kÝn, n»m ë phÝa B¾c tØnh Kh¸nh Hßa, 
c¸ch thµnh phè Nha Trang vÒ phÝa b¾c h¬n 60km theo ®­êng bé. VÞnh V©n Phong 
cã täa ®é ®Þa lý trong kho¶ng tõ 12o26’ ®Õn 12o48’N vµ tõ 109o10’ ®Õn 109o26’E, 
n»m trong ®Þa phËn cña huyÖn V¹n Ninh vµ mét phÇn huyÖn Ninh Hßa. 
H×nh 1.1: B¶n ®å khu vùc vÞnh V©n Phong [13] 
V©n Phong lµ mét vÞnh lín, s©u vµ kÝn giã. VÞnh cã diÖn tÝch kho¶ng 510km2, 
trong ®ã phÇn ngËp n­íc lµ 458.6 km2, cßn l¹i lµ c¸c ®¶o vµ b¸n ®¶o trong ®ã lín 
nhÊt lµ ®¶o Hßn Lín cã diÖn tÝch 57.97km2. Ranh giíi cöa vÞnh kÐo dµi tõ ®iÓm cùc 
Nam cña b¸n ®¶o Hßn Gèm ®Õn mòi M­¬ng cña Hßn Mü Giang. B¸n ®¶o Hßn Gèm 
9 
lµ ®iÓm cùc §«ng cña n­íc ta trªn ®Êt liÒn, chÝnh v× vËy vÞnh V©n Phong lµ khu vùc 
gÇn ®­êng hµng h¶i quèc tÕ nhÊt so víi c¸c vÞnh vµ c¶ng biÓn kh¸c trong c¶ n­íc. 
Tõ vÞnh tíi ®­êng hµng h¶i néi ®Þa lµ 20km vµ c¸ch ®­êng hµng h¶i quèc tÕ 130km. 
VÞnh V©n Phong th«ng víi biÓn b»ng 2 cöa: Cöa BÐ xÊp xØ 2.8km (tõ ®Çu 
ngoµi b¸n ®¶o Hßn Gèm ®Õn Mòi Cá cña ®¶o Hßn Lín), Cöa Lín kho¶ng 10.2km 
(tõ mòi M­¬ng ë hßn Mü Giang ®Õn Mòi Cá cña ®¶o Hßn Lín). §é dµi theo trôc 
vÞnh kho¶ng 35km, chiÒu réng trung b×nh 10km. 
1.2. §Þa h×nh ven bê vµ ®Þa h×nh ®¸y [5], [13] 
Vïng ven bê vÞnh V©n Phong cã mét ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh kh¸ ®Æc biÖt: hÇu nh­ 
toµn bé d¶i bê phÝa B¾c, phÝa T©y vµ phÝa Nam cña vÞnh bÞ che ch¾n bëi c¸c d·y nói. 
D·y nói phÝa T©y B¾c bê vÞnh ch¹y theo h­íng §«ng B¾c - T©y Nam, kÐo d¶i 
70km tõ d·y nói §a Bia (Phó Yªn) ë phÝa B¾c cho tíi phÇn T©y B¾c cña Nha Trang. 
PhÝa §«ng Nam cã d·y nói kÐo dµi kho¶ng 20km tõ nam Hßn Khãi tíi phÇn §«ng 
B¾c cña vÞnh B×nh Cang theo h­íng T©y B¾c - §«ng Nam. PhÝa §«ng B¾c cã b¸n 
®¶o Hßn Gèm vµ ®¶o Hßn Lín che ch¾n vÞnh, t¹o cho vÞnh cã d¹ng nöa kÝn vµ th«ng 
víi biÓn §«ng vÒ phÝa §«ng. 
VÒ ®Þa h×nh ®¸y, nh×n chung V©n Phong lµ mét vÞnh s©u so víi c¸c vÞnh kh¸c 
trong khu vùc ven biÓn ViÖt Nam. §Þa h×nh ®¸y biÓn vïng vÞnh V©n Phong mang 
nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh d¹ng vòng vÞnh. Khu vùc trung t©m vÞnh t­¬ng ®èi 
b»ng ph¼ng Ýt cã sù biÕn ®æi, cµng vÒ phÝa cöa vÞnh ®é dèc cµng lín. 
B¶ng 1.1 : Ph©n bè diÖn tÝch theo ®íi ®é s©u vïng vÞnh V¨n Phong [5] 
STT §é S©u (m) DiÖn tÝch (ha) 
1 0-5 19.870,0 
2 5-10 7.660,84 
3 10-15 6.313,85 
4 15-20 5.508,74 
5 20-25 6.820,30 
6 25-30 1.508,54 
7 30-35 511,12 
10 
VÞnh V©n Phong ®­îc chia thµnh 3 vïng nhá, ®ã lµ: phÇn vÞnh phÝa ngoµi (®é 
s©u 20-30m), vòng BÕn Gái ë phÝa trong (®é s©u < 18m) vµ phÇn vông Cæ Cß - l¹ch 
Cöa BÐ (®é s©u < 25m) n»m gi÷a ®¶o Hßn Lín vµ b¸n ®¶o Hßn Gèm. 
§Þa h×nh ®¸y vông BÕn Gái kh¸ b»ng ph¼ng, chØ nh÷ng n¬i cã san h« ph¸t triÓn 
th× ®¸y biÓn míi cã sù gå ghÒ, låi lâm do vËy c¸c ®­êng ®¼ng s©u ph©n bè theo mét 
kho¶ng c¸ch t­¬ng ®èi ®ång ®Òu gÇn nh­ song song víi nhau vµ víi ®­êng bê. 
PhÇn vông l¹ch Cæ Cß – Cöa BÐ cã ®é s©u t¨ng tõ hai bê ra gi÷a dßng, tr¾c 
diÖn ngang h×nh ch÷ V cã ®é s©u lín nhÊt ®¹t tíi 25m. 
0 20 40 60 80 100 120 140 160
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
VT.I
VT.II
VT.III
VT.IV
VT.V
VT.VI
VT.VII
(*250m)
(*
25
0m
)
Hoøn Lôùn
Myõ Giang
Hoøn Khoùi
B
.Ñ
. H
oøn G
oâm
Ñaïi Laõnh
VAÏN GIAÕ
H. Bòp
Vaïn Höng
M. Gheành
M. Ñaù Chuoâng
Laïch C
öûa B
eù
 VUÏNG
BEÁN GOÛI
 VÒNH
VAÊN PHONG
Xuaân Thoï
Ninh Haûi
109-15'E 109-30'E
12-45'N
12-30'N
: Ñöôøng
ñaúng saâu (m)
: Vò trí traïm
H×nh 1.2: §Æc ®iÓm ®Þa h×nh ®¸y vÞnh V©n Phong [13] 
Khu  ... trat t¹i c¸c 
nguån lan ra xung quanh ®Æc biÖt lµ t¹i khu vùc nu«i thñy s¶n ë Xu©n Tù vµ nguån th¶i 
sinh ho¹t tõ thÞ trÊn V¹n Gi· t¹o thµnh mét vïng cã nång ®é kh¸ cao (kho¶ng10 km2) 
trªn d­íi 0.2 mgN/l. 
Sau 8 ngµy, qu¸ tr×nh lan truyÒn Nitrat ®· dÇn æn ®Þnh. §Õn ngµy thø 16, ph©n bè 
nång ®é Nitrat theo h­íng gi¶m dÇn tõ trong ra ngoµi cöa vÞnh. Nång ®é t¹i c¸c nguån 
th¶i duy tr× ë møc 1 - 1.4 mgN/l 
- KÕt qu¶ ph©n bè vµ lan truyÒn NH4
+ 
77 
Hình 3.25: Nồng độ NO3
- sau 4 ngày 
Hình 3.24: Nồng độ NO3
- sau 16 ngày 
78 
Hình 3.26: Nồng độ NO3
- sau 8 ngày 
Hình 3.27: Nồng độ NO3
- sau 12 ngày 
79 
Hình 3.28: Nồng độ NO3
- sau 16 ngày 
Tại vị trí các nguồn thải, nồng độ Amoni có giá trị lớn nhất, trung bình dao động 
từ 0.7-2mg/l, có những nơi nồng độ vượt 2mg/l. Do quá trình lan truyền ô nhiễm nên 
sau một thời gian nồng độ Amoni ở những khu vực xung quanh nguồn thải cũng tăng 
lên đáng kể (từ 0.009mg/l đến 0.05mg/l). 
Ở những nơi xa bờ nồng độ cũng lên tới 0.1-0.2mg/l. 
Nhìn chung nồng độ Amoni ở ven bờ vịnh Vân Phong từ 0.2-0.3mg/l. Ở những 
nơi xa bờ hơn, nồng độ có thể thấp hơn 1mg/l. Riêng tại vị trí các nguồn thải và xung 
quanh khu vực nguồn thải nồng độ rất cao lên đến 2mg/l. So với TCVN 5945-1995 thì 
chất lượng nước trung bình ở ven bờ vịnh Vân Phong chỉ đạt tiêu chuẩn loại B. Riêng 
ở các điểm nguồn thải chất lượng nước chỉ đạt loại C. 
 NhËn xÐt chung: 
- Qua kÕt qu¶ tÝnh to¸n cã thÓ nhËn thÊy: m« h×nh ®· m« pháng kh¸ tèt qu¸ tr×nh 
lan truyÒn vµ biÕn ®æi nång ®é cña c¸c yÕu tè quan t©m. H­íng lan truyÒn còng trïng 
víi h­íng cña dßng ch¶y ven bê T©y Nam vÞnh vµo thêi kú giã §«ng Nam b¾t ®Çu 
thÞnh hµnh t¹i V©n Phong. 
80 
- Nång ®é t¹i c¸c nguån th¶i lµ kh¸ cao, sau mét thêi gian lan truyÒn do ¶nh 
h­ëng cña tr­êng ®éng lùc trong vÞnh hÇu hÕt ®Òu t¹o ra nh÷ng vïng (kho¶ng 10km2) 
cã nång ®é trªn møc trung b×nh ë xung quanh nguån th¶i. 
- Áp dụng tiêu chuẩn cho chất lượng nước ven bờ thì có thể thấy rằng tuy nồng độ 
các yếu tố vẫn còn nằm trong giới hạn cho phép nhưng những khu vực ven bờ đã có 
dấu hiệu suy giảm về chất lượng nước. Đây là điều cần được chú ý nhằm có được sự 
quy hoạch hợp lý về phát triển kinh tế trong vịnh. 
3.2.3.2. Ph­¬ng ¸n 2: So s¸nh vÞ trÝ ®Æt lång nu«i gi÷a khu vùc Xu©n Tù vµ 
L¹ch Cæ Cß 
 Trong ph­¬ng ¸n nµy, häc viªn tÝnh to¸n cho nguån l¹ch Cæ Cß ®Ó thÊy møc ®é 
hîp lý trong viÖc ®Æt lång nu«i ë 2 khu vùc lùa chän. §©y lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt phôc 
vô cho viÖc qu¶n lý vµ quy ho¹ch hîp lý khu vùc nu«i. 
Nồng độ NO3 sau 1 ngày 
Nồng độ NO3 sau 4 ngày 
81 
Nồng độ NO3 sau 8 ngày 
Nồng độ NO3 sau 12 ngày 
Nồng độ NO3 sau 16 ngày 
H×nh 3.29: So s¸nh kÕt qu¶ lan truyÒn gi÷a 2 khu vùc Xu©n Tù vµ L¹ch Cæ Cß 
 KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy: thêi ®iÓm ban ®Çu, nguån th¶i ë L¹ch Cæ Cß còng cho 
gi¸ trÞ Nitrat kh¸ cao tõ 1 -2 mgN/l, thËm chÝ cã n¬i nång ®é nitrat lín h¬n ë khu vùc 
Xu©n Tù. §iÒu nµy lµ hîp lý bëi quy m« nu«i ë khu vùc L¹ch Cæ Cß lín nhÊt trong 
toµn vÞnh. 
 Tuy nhiªn sau mét thêi gian, do ¶nh h­ëng cña chÕ ®é ®éng lùc vµ nguån th¶i tõ 
thÞ trÊn V¹n Gi·, c¶ khu vùc nu«i ë Xu©n Tù ®· h×nh thµnh mét vïng cã nång ®é nitrat 
trªn 1mgN/l víi ph¹m vi kh¸ réng. Trong khi ®ã t¹i L¹ch Cæ Cß, do n»m ë vÞ trÝ kh¸ 
kÝn nªn qu¸ tr×nh lan truyÒn kh«ng diÔn ra m¹nh mÏ, vïng cã nång ®é nitrat cao chØ 
n»m trong ph¹m vi hÑp vµ hÇu nh­ "®øng yªn". 
 Nh­ vËy, cã thÓ thÊy r»ng, khu vùc nu«i ë Xu©n Tù chÞu ¶nh h­ëng nhiÒu tõ chÕ 
®é ®éng lùc biÓn vµ chÊt th¶i sinh ho¹t tõ thÞ trÊn V¹n Gi· trong khi vïng L¹ch Cæ Cß 
qu¸ tr×nh lan truyÒn diÔn ra kh«ng m¹nh mÏ cho thÊy kh¶ n¨ng t¸c ®éng tíi khu du lÞch 
t¹i V¹n Th¹nh lµ rÊt Ýt. 
82 
3.2.3.3. Ph­¬ng ¸n 3: T¨ng quy m« nu«i t¹i c¸c khu vùc nu«i 
 T¨ng quy m« nu«i víi môc ®Ých thö nghiÖm kh¶ n¨ng chÞu t¶i cña thñy vùc. Theo 
®ã khu vùc Xu©n Tù t¨ng gÊp 3 lÇn sè lång nu«i, khu vùc L¹ch Cæ Cß t¨ng gÇn 2 lÇn 
(theo quy ho¹ch ®Õn n¨m 2010 do ViÖn H¶i d­¬ng häc ®Ò xuÊt). 
 Sau khi tÝnh to¸n víi tr­êng hîp t¨ng quy m« nu«i, häc viªn ¸p dông tiªu chuÈn 
chÊt l­îng n­íc ven bê ®Ó so s¸nh vµ kÕt luËn vÒ xu thÕ biÕn ®æi cña c¸c yÕu tè m«i 
tr­êng, møc ®é ¶nh h­ëng cña chóng tíi m«i tr­êng n­íc trong vÞnh tr­íc vµ sau khi 
t¨ng quy m«. 
a, 
b, 
H×nh 3.17: KÕt qu¶ la truyÒn Nitrat sau 1 ngµy; 
3.17 a, tr­íc khi t¨ng; 3.17b sau khi t¨ng 
a, 
b, 
H×nh 3.18: KÕt qu¶ la truyÒn Nitrat sau 4 ngµy; 
3.18 a, tr­íc khi t¨ng; 3.18b sau khi t¨ng 
83 
a, 
b, 
H×nh 3.19: KÕt qu¶ la truyÒn Nitrat sau 8 ngµy; 
3.19 a, tr­íc khi t¨ng; 3.19b sau khi t¨ng 
 Qua kÕt qu¶ trªn c¸c h×nh 3.17, 3.18 vµ 3.19 cho thÊy: viÖc t¨ng quy m« nu«i lªn 
ë tõng khu vùc nu«i ®· lµm cho nång ®é c¸c hîp chÊt (ë ®©y cô thÓ lµ Nitrat) t¨ng lªn 
râ rÖt. T¹i Xu©n Tù vµ l¹ch Cæ Cß nång ®é nitrat dao ®éng tõ 2 - 4mgN/l. 
 Bªn c¹nh ®ã còng nhËn thÊy r»ng, vïng cã nång ®é nitrat cao trong tr­êng hîp 
t¨ng quy m« nu«i t¹i 2 khu vùc nu«i cã ph¹m vi réng h¬n, lan truyÒn ra xa h¬n (gÇn tíi 
cöa vÞnh) so víi tr­êng hîp kh«ng t¨ng quy m« nu«i. 
 VÒ gi¸ trÞ nång ®é Nitrat so víi tiªu chuÈn chÊt l­îng n­íc, nh×n chung gi¸ trÞ 
nitrat tuy cao h¬n nh­ng vÉn n»m trong giíi h¹n cho phÐp phôc vô cho môc ®Ých nu«i 
trång thñy s¶n. Do vËy, cã thÓ nãi r»ng khi t¨ng quy m« nu«i lªn theo quy ho¹ch ph¸t 
triÓn th× chÊt l­îng m«i tr­êng n­íc vÞnh V©n Phong vÉn ®­îc ®¶m b¶o tuy nhiªn mét 
lÇn n÷a l¹i thÊy r»ng nguy c¬ « nhiÔm lµ rÊt cao. 
84 
kÕt luËn 
1. Kinh tÕ nu«i trång thñy s¶n biÓn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· vµ ®ang 
®­îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong c¸c vòng vÞnh ven bê ë n­íc ta. VÞnh V©n Phong víi 
nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng lµ mét khu vùc cã nghÒ nu«i biÓn ph¸t triÓn víi sù ®a 
d¹ng vÒ ®èi t­îng nu«i vµ lîi nhuËn ®em l¹i lµ kh¸ cao. Tuy vËy, ¸p lùc ph¸t triÓn kinh 
tÕ ®a ngµnh ®· vµ ®ang t¸c ®éng tíi chÊt l­îng m«i tr­êng biÓn trong vÞnh. ChÊt l­îng 
n­íc trong vÞnh ®­îc ®¸nh gi¸ lµ vÉn kh¸ s¹ch nh­ng ®iÒu ®ã kh«ng ®ång nghÜa víi sù 
®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng n­íc nÕu kh«ng cã sù ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch mét c¸ch ®Çy ®ñ. 
2. Víi môc tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng n­íc cho khu vùc nu«i trång thñy s¶n 
t¹i vÞnh V©n Phong, häc viªn ®· sö dông m« h×nh ECO Lab n»m trong gãi phÇn mÒm 
MIKE cña DHI (ViÖn thñy lùc §an M¹ch) lµm c«ng cô tÝnh to¸n vµ ®¸nh gi¸. Qua qu¸ 
tr×nh sö dông m« h×nh, cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt nh­ sau: 
- Module thñy lùc cho kÕt qu¶ tÝnh to¸n kh¸ tèt. HiÖu chØnh mùc n­íc vµ gi¸ trÞ 
vËn tèc dßng ch¶y cho sai sè n»m trong møc chÊp nhËn ®­îc. Tr­êng dßng 
ch¶y th¸ng 1 vµ th¸ng 7 phï hîp víi xu thÕ chung cña hoµn l­u trong vÞnh. 
- KÕt qu¶ tÝnh to¸n chÊt l­îng n­íc cho thÊy: 
. Xu thÕ lan truyÒn cña c¸c chÊt « nhiÔm phï hîp víi tr­êng dßng ch¶y vµo thêi 
kú giã §«ng Nam b¾t ®Çu thÞnh hµnh t¹i khu vùc Nam Trung Bé (c¸c chÊt « 
nhiÔm lan däc theo bê phÝa T©y Nam vµ T©y lªn phÝa B¾c) 
. Nång ®é c¸c chÊt « nhiÔm t¹i c¸c nguån th¶i lµ kh¸ cao, nhê qu¸ tr×nh lan 
truyÒn vµ pha lo·ng ra vÞnh t¹o thµnh nh÷ng vïng côc bé kho¶ng 10km2 cã gi¸ 
trÞ nång ®é cao trªn møc trung b×nh. 
3. Nh×n chung chÊt l­îng n­íc t¹i vÞnh V©n Phong sau qu¸ tr×nh tÝnh to¸n 
vÉn ë møc chÊp nhËn ®­îc vµ ®¶m b¶o vÒ tiªu chuÈn n­íc cho nu«i trång thñy s¶n (c¶ 
tr­íc vµ sau khi t¨ng mËt ®é nu«i). KÕt qu¶ còng cho thÊy, khu vùc nu«i Xu©n Tù chÞu 
¶nh h­ëng cña nguån th¶i sinh ho¹t ë thÞ trÊn V¹n Gi· kh¸ râ rÖt, trong khi khu vùc 
L¹ch Cæ Cß víi vÞ trÝ kh¸ kÝn l¹i Ýt chÞu ¶nh h­ëng cña chÕ ®é ®éng lùc nªn qu¸ tr×nh 
85 
lan truyÒn c¸c chÊt diÔn ra kh«ng m¹nh mÏ. Do vËy cã thÓ cho r»ng khu vùc nu«i lång 
t¹i L¹ch Cæ Cß cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ hîp lý h¬n khu vùc Xu©n Tù. 
4. M« h×nh tÝnh to¸n cßn ch­a tÝnh tíi ®Çy ®ñ tÊt c¶ c¸c nguån cã kh¶ n¨ng 
g©y « nhiÔm vµ t¸c ®éng tíi khu vùc nu«i trång thñy s¶n nãi riªng vµ chÊt l­îng n­íc 
trong toµn vÞnh nãi chung. H¬n n÷a, do qu¸ tr×nh thu thËp sè liÖu gÆp nhiÒu khã kh¨n 
nªn kÕt qu¶ tÝnh to¸n vÉn cßn h¹n chÕ, ®Ó nh÷ng kÕt luËn ®­a ra cã søc thuyÕt phôc cao 
h¬n cÇn ph¶i ®­îc tiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c ph­¬ng ¸n tÝnh to¸n. 
86 
Tµi liÖu tham kh¶o 
Tµi liÖu tiÕng ViÖt 
1. Bé thuû s¶n (2006), B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi "Nghiªn cøu søc chÞu t¶i, kh¶ n¨ng 
tù lµm s¹ch cña mét sè thuû vùc nu«i c¸ lång bÌ, lµm c¬ së ph¸t triÓn hîp lý 
nghÒ nu«i h¶i s¶n ven bê biÓn H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh". 
2. Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ - Côc b¶o vÖ m«i tr­êng: tiªu chuÈn chÊt l­îng n­íc 
biÓn ven bê TCVN 5943:1995. 
3. §oµn Bé (2003), Ho¸ häc BiÓn, NXB §HQGHN, Hµ Néi. 
4. Th¸i Ngäc ChiÕn, NguyÔn T¸c An, Bïi Hång Long (2006), “Một số kết quả thử 
nghiệm ban đầu của mô hình ECOHAM về động lực học dinh dưỡng trong vịnh 
Vân Phong, Khánh Hoà, Việt Nam”, Tạp chí Khoa học và Công nghệ Biển, tập 
6, số 3, trang 40 – 54. 
5. §µi KTTV Nam Trung Bé (2006), B¸o c¸o ®Ò tµi "§Æc ®iÓm khÝ hËu thñy v¨n 
tØnh Kh¸nh Hßa" 
6. Ph¹m TiÕn §¹t (2006), Kho¸ luËn tèt nghiÖp “§¸nh gi¸ chÊt l­îng n­íc cho 
khu vùc nu«i c¸ lång bÌ t¹i PhÊt Cê (V©n §ån – Qu¶ng Ninh)” 
7. NguyÔn Thanh §iÖp (2007), LuËn v¨n th¹c sü khoa häc “Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ 
c¸c yÕu tè h¶i v¨n phôc vô cho viÖc sö dông hîp lý tµi nguyªn thiªn nhiªn vÞnh 
V©n Phong, tØnh Kh¸nh Hßa”. 
8. Hå ThÞ Thu Giang (2007), Khãa luËn tèt nghiÖp "øng dông m« h×nh to¸n m« 
pháng sù cè trµn dÇu trong vÞnh V©n Phong" 
9. NguyÔn BÝch Ngäc (2006), Khãa luËn tèt nghiÖp "TÝnh to¸n kh¶ n¨ng ph¸t t¸n, 
vËn chuyÓn vËt chÊt t¹i vÞnh Tïng GÊu (H¶i Phßng) b»ng m« h×nh MIKE 21 
phôc vô viÖc ph¸t triÓn nu«i c¸ lång bÌ" 
87 
10. Héi Khoa häc kü thuËt BiÓn Kh¸nh Hßa (2006), B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi "Tæng 
quan hiÖn tr¹ng m«i tr­êng, nguån lîi vµ nh÷ng t¸c ®éng cña c¸c ho¹t ®éng 
kinh tÕ t¹i vÞnh V©n Phong - BÕn Gái". 
11. Lª ThÞ Thanh (2005), LuËn v¨n th¹c sü khoa häc "Lùa chän vµ ph¸t triÓn m« 
h×nh ®¸nh gi¸ chÊt l­îng n­íc ven bê phôc vô qu¶n lý tæng hîp ®íi bê" 
12. Trung t©m Kh¶o s¸t nghiªn cøu t­ vÊn m«i tr­êng biÓn (1998), B¸o c¸o "ChuyÕn 
®iÒu tra kh¶o s¸t khu vùc V©n Phong - §¹i L·nh" 
13. Tr­êng §H Khoa häc Tù nhiªn TPHCM (2009), B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi "§¸nh 
gi¸ s¬ bé rñi ro m«i tr­êng vÞnh V©n Phong tØnh Kh¸nh Hßa" 
14. Uû ban nh©n d©n tØnh Kh¸nh Hoµ, (2006) “Quy ho¹ch ph¸t triÓn kh«ng gian khu 
kinh tÕ tæng hîp V©n Phong ®Õn n¨m 2020”, tµi liÖu trªn trang web 
Tµi liÖu tiÕng Anh 
15. Mike Flow model (DHI 2007), Hydronamic module: Scientific Documentation. 
16. Mike Flow model (DHI 2007), ECO Lab module: Scientific Documentation. 
17. United States Environmental Protection Agency - EPA (2004), AQUATOX 
(Release 2) Modeling environmental fate and ecological effects in aquatic 
ecosystems, volume 1: User’s manual (Washington DC, 20460, USA). 
18. United States Environmental Protection Agency - EPA (2004), AQUATOX 
(Release 2) Modeling environmental fate and ecological effects in aquatic 
ecosystems, volume 2: Technical documentation (Washington DC, 20460,USA). 
19. United States Environmental Protection Agency - EPA (2006), Water Quality 
Analysis Simulation Program (WASP), Draft: User's Manual. 
88