Đồ án Tìm hiểu ngôn ngữ C# và viết một ứng dụng minh họa

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN 
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN 
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM 
PHẠM VĂN VIỆT - TRƯƠNG LẬP VĨ 
TÌM HIỂU NGÔN NGỮ C# VÀ 
VIẾT MỘT ỨNG DỤNG MINH HỌA 
ĐỒ ÁN TỐT NGIỆP 
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN 
NGUYỄN TẤN TRẦN MINH KHANG 
TP. HCM 2002 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN 
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN 
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM 
PHẠM VĂN VIỆT - TRƯƠNG LẬP VĨ 
TÌM HIỂU NGÔN NGỮ C# VÀ VIẾT MỘT ỨNG DỤNG MINH HỌA 
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN 
NGUYỄN TẤN TRẦN MINH KHANG 
TP. HCM 2002 
Lời cám ơn 
Để có thể hoàn tất được bài đồ án này, trước tiên phải kể đến công sức của thầy 
Nguyễn Tấn Trần Minh Khang. Chúng em kính lời cảm ơn đến thầy đã tận tình hướng 
dẫn và giúp đỡ trong thời gian thực hiện đồ án này. 
Chúng em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với gia đình đã động viên, tạo điều kiện để 
thực hiện tốt bài đồ án. Xin cám ơn cha, mẹ, anh, chị, em! 
Chúng em cũng xin chân thành cảm ơn đến các thầy cô khoa Công nghệ thông tin 
trường Đại học Khoa học Tự nhiên Thành phố Hồ Chí Minh đã truyền đạt những kiến 
thức, kinh nghiệm quí báu cho chúng em trong quá trình học tập tại trường. 
Chúng em cũng xin chân thành cảm ơn đến các bạn bè đã giúp đỡ tài liệu, trao đổi học 
thuật mới có thể thực hiện đồ án này. Xin gởi lời cảm ơn đến các bạn Hồ Ngọc Huy, 
Trần Thế Anh, Bùi Thanh Tuấn... 
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 03 tháng 8 năm 2002 
 Sinh viên 
 Phạm Văn Việt 
 Trương Lập Vĩ 
Mục lục 
Lời cám ơn.......................................................................................................................3 
Mục lục ............................................................................................................................4 
Tóm tắt.............................................................................................................................1 
Phần 1 Tìm hiểu ngôn ngữ C#.........................................................................................1 
Chương 1 C# và .Net Framework................................................................................2 
1.1 Nền tảng của .NET.............................................................................................2 
1.2 .NET Framework ...............................................................................................3 
1.3 Biên dịch và ngôn ngữ trung gian (MSIL).........................................................4 
1.4 Ngôn ngữ C# ......................................................................................................5 
Chương 2 Khởi đầu......................................................................................................6 
2.1 Lớp, đối tượng và kiểu.......................................................................................6 
2.2 Phát triển “Hello World”....................................................................................8 
Chương 3 Những cơ sở của ngôn ngữ C# .................................................................12 
3.1 Các kiểu............................................................................................................12 
3.2 Biến và hằng.....................................................................................................14 
3.3 Biểu thức ..........................................................................................................16 
3.4 Khoảng trắng....................................................................................................16 
3.5 Câu lệnh ...........................................................................................................16 
3.6 Toán tử .............................................................................................................19 
3.7 Tạo vùng tên.....................................................................................................21 
3.8 Chỉ thị tiền xử lý ..............................................................................................22 
Chương 4 Lớp và đối tượng.......................................................................................24 
4.1 Định nghĩa lớp..................................................................................................24 
4.2 Tạo đối tượng ...................................................................................................25 
4.3 Sử dụng các thành viên tĩnh.............................................................................27 
4.4 Hủy đối tượng ..................................................................................................29 
4.5 Truyền tham số.................................................................................................30 
4.6 Nạp chồng phương thức và hàm dựng .............................................................32 
4.7 Đóng gói dữ liệu với property..........................................................................33 
Chương 5 Thừa kế và Đa hình...................................................................................35 
5.1 Đặc biệt hoá và tổng quát hoá..........................................................................35 
5.2 Sự kế thừa.........................................................................................................35 
5.3 Đa hình .............................................................................................................37 
5.4 Lớp trừu tượng .................................................................................................38 
5.5 Lớp gốc của tất cả các lớp: Object...................................................................39 
5.6 Kiểu Boxing và Unboxing ...............................................................................40 
5.7 Lớp lồng ...........................................................................................................42 
Chương 6 Nạp chồng toán tử .....................................................................................44 
6.1 Cách dùng từ khoá operator .............................................................................44 
6.2 Cách hổ trợ các ngôn ngữ .Net khác ................................................................44 
6.3 Sự hữu ích của các toán tử ...............................................................................44 
6.4 Các toán tử logic hai ngôi ................................................................................45 
6.5 Toán tử so sánh bằng........................................................................................45 
6.6 Toán tử chuyển đổi kiểu (ép kiểu) ...................................................................45 
Chương 7 Cấu trúc.....................................................................................................48 
7.1 Định nghĩa cấu trúc ..........................................................................................48 
7.2 Cách tạo cấu trúc..............................................................................................49 
Chương 8 Giao diện...................................................................................................50 
8.1 Cài đặt một giao diện .......................................................................................50 
8.2 Truy xuất phương thức của giao diện ..............................................................52 
8.3 Nạp chồng phần cài đặt giao diện ....................................................................54 
8.4 Thực hiện giao diện một cách tường minh ......................................................55 
Chương 9 Array, Indexer, and Collection .................................................................58 
9.1 Mảng (Array) ...................................................................................................58 
9.2 Câu lệnh foreach ..............................................................................................59 
9.3 Indexers ............................................................................................................62 
9.4 Các giao diện túi chứa......................................................................................65 
9.5 Array Lists........................................................................................................65 
9.6 Hàng đợi ...........................................................................................................65 
9.7 Stacks ...............................................................................................................66 
9.8 Dictionary.........................................................................................................66 
Chương 10 Chuỗi.......................................................................................................67 
10.1 Tạo chuỗi mới ................................................................................................67 
10.2 Phương thức ToString() .................................................................................67 
10.3 Thao tác chuỗi ................................................................................................68 
10.4 Thao tác chuỗi động.......................................................................................70 
Chương 11 Quản lý lỗi...............................................................................................72 
11.1 Ném và bắt biệt lệ ..........................................................................................73 
11.2 Đối tượng Exception ......................................................................................80 
11.3 Các biệt lệ tự tạo ............................................................................................82 
11.4 Ném biệt lệ lần nữa. .......................................................................................83 
Chương 12 Delegate và Event ...................................................................................87 
12.1 Delegate (ủy thác, ủy quyền) .........................................................................87 
12.2 Event (Sự kiện) ............................................................................................101 
Chương 13 Lập trình với C#....................................................................................109 
13.1 Ứng dụng Windows với Windows Form.....................................................109 
Chương 14 Truy cập dữ liệu với ADO.NET ...........................................................144 
14.1 Cơ sở dữ liệu và ngôn ngữ truy vấn SQL ....................................................144 
14.2 Một số loại kết nối hiện đang sử dụng .........................................................144 
14.3 Kiến trúc ADO.NET ....................................................................................145 
14.4 Mô hình đối tượng ADO.NET.....................................................................146 
14.5 Trình cung cấp dữ liệu (.NET Data Providers)... ...  hỗ trợ chức năng hiệu chỉnh ( Admin ). 
23.1.2.1 Yêu cầu chức năng 
Ứng dụng dự định sẽ có 5 chức năng chính sau : 
1. Hiển thị lý thuết 
2. Minh họa lý thuyết qua ví dụ 
3. Tổ chức thi trắc nghiệm 
4. Cho phép quảng cáo, giới thiệu sách và Link tới các Site liên quan khác 
5. Cho phép chức năng hiệu chỉnh ( thêm, xóa, sửa ) các thành phần trên 
Mô tả chi tiết về các yêu cầu chức năng trên : 
 Lưu trữ 
• Lý thuyết về từng chủ đề, các chương thuộc chủ đề và từng mục chính, ý 
chính của chương, các tập tin đính kèm. 
• Các ví dụ minh họa của mỗi chủ đề, tập tin đính kèm nếu có. 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 257 
• Danh sách các bài trắc nghiệm và các câu hỏi, không lưu trữ bài làm 
• Các địa chỉ Web-Site để tham chiếu, các hình ảnh và thông tin về việc 
quảng cáo sách ứng với mỗi chủ đề. 
• Một số thông tin khác : thông tin người dùng Admin, các tham số hiệu 
chỉnh  
 Tra cứu 
• Thông tin về mỗi chủ đề, chương, mục chính và các ý chính thuộc chương. 
• Thông tin về các bài ví dụ minh họa lý thuyết. 
• Thông tin về các bài thi trắc nghiệm. 
• Một số thông tin khác liên quan nếu cần thiết. 
 Tính toán 
• Số câu đúng cho các bài trắc nghiệm và tính điểm cho chúng. 
 Kết xuất 
• Hiển thị theo cấu trúc phân cấp dạng cây về lý thuyết theo chủ đề, chương, 
mục chính, ý chính. 
• Ví dụ minh họa lý thuyết 
• Các bài trắc nghiệm và kết quả tương ứng 
• Danh sách các tham chiếu đến các Web-Site, các hình ảnh và thông tin về 
sách cần quảng cáo. 
• Các thông tin về lý thuyết, ví dụ, trắc nghiệm, sách cần để hiệu chỉnh. 
• Các báo cáo thống kê về các mục trên nếu có. 
23.1.2.2 Yêu cầu chất lượng 
2. Ứng dụng phải hiển thị thông tin một cách súch tích, ngắn gọn, trực quan 
đối với người dùng, phải giúp người dúng nắm bắt thông tin được nhanh 
nhất. 
3. Phải cho phép hiệu chỉnh (Admin) trực tiếp trên ứng dụng. 
4. Nội dung phải chất lượng, phù hợp với từng chủ đề, dễ hiểu. 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 258 
23.2 Phân tích hướng đối tượng 
23.2.1 Sơ đồ lớp đối tượng 
Hình 23-6 Lớp đối tượng 
23.2.2 Ý nghĩa các đối tượng chính 
23.2.2.1 CHỦ ĐỀ 
Ứng dụng có thể có nhiều chủ đề, mỗi chủ đề sẽ lưu trữ các thông tin về chính nó 
như : các thành phần thuộc chủ đề, giới thiệu về chủ đề, có nhiều chương. 
23.2.2.2 CHƯƠNG 
Chương thuộc về một chủ đề nào đó, mỗi chương có một hay nhiều mục chính, 
ví dụ, trắc nghiệm. 
23.2.2.3 MỤC CHÍNH 
Mục chính thuộc về một chương nào đó, mỗi mục chính có một hay nhiều ý 
chính con và một tập tin mô tả chi tiết cho mục chính này nếu có. 
23.2.2.4 VÍ DỤ 
Ví dụ thuộc về một chương nào đó, mỗi ví dụ sẽ có phần mã nguồn và kết xuất 
tương ứng với mã nguồn này, có thể sẽ có một tập tin mô tả chi tiết về ví dụ nếu 
cần thiết. 
23.2.2.5 CÂU TRẮC NGHIỆM 
Trắc nghiệm thuộc về một chương, một bài trắc nghiệm sẽ có nhiều câu hỏi, mỗi 
câu hỏi sẽ có một đáp án và các chọn lựa tương ứng với câu hỏi đó. 
23.2.3 Bảng thuộc tính các đối tượng chính 
Thuộc tính đối tượng : CHỦ ĐỀ 
Stt Tên thuộc tính Loại Kiểu dữ liệu Ý nghĩa 
1 MACHUDE PK VARCHAR(50) Mỗi chủ đề có một mã chủ 
đề duy nhất 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 259 
2 TEN VARCHAR(50) Tên chủ đề 
3 NOIDUNG VARCHAR(1000) Nội dung của chủ đề 
4 SOCHUONG INT Số chương có trong chủ đề 
5 TENTP VARCHAR(50) Tên thành phần : Lý 
thuyết, Vì dụ, Trắc 
nghiệm, Quản trị 
6 NOIDUNGTP VARCHAR(500) Nội dung tổng quan của 
thành phần thuộc chủ đề 
Thuộc tính đối tượng : CHƯƠNG 
Stt Tên thuộc tính Loại Kiểu dữ liệu Ý nghĩa 
1 MACHUONG PK INT Mỗi chương có một mã 
duy nhất 
2 TEN VARCHAR(50) Tên của chương 
3 NOIDUNG VARCHAR(1000) Nội dung của chương 
4 SOMUCCHINH INT Số mục chính trong một 
chương 
Thuộc tính đối tượng : MỤC CHÍNH 
Stt Tên thuộc tính Loại Kiểu dữ liệu Ý nghĩa 
1 MAMUCCHINH PK INT Mã mục chính 
2 TENMC VARCHAR(100) Tên mục chính 
3 GIOITHIEUMC VARCHAR(2000) Giới thiệu tổng quan tổng 
quan về mục chính 
4 TAPTIN VARCHAR(50) Tên tập tin mô tả chi tiết 
về mục chính nếu có 
5 NOIDUNGCTMC VARCHAR(1000) Nội dung của một ý chính 
con thuộc mục chính 
Thuộc tính đối tượng : VÍ DỤ 
Stt Tên thuộc tính Loại Kiểu dữ liệu Ý nghĩa 
1 MAVD PK INT Mã ví dụ 
2 TENVIDU VARCHAR(100) Tên của ví dụ 
3 MANGUON VARCHAR(1000) Mã nguồn của một ví dụ 
4 KETQUA VARCHAR(1000) Kết xuất của mã ví dụ 
5 TAPTIN VARCHAR(50) Tên tập tin mô tả chi tiết 
về một ví dụ 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 260 
Thuộc tính đối tượng : CÂU TRẮC NGHIỆM 
Stt Tên thuộc tính Loại Kiểu dữ liệu Ý nghĩa 
1 MACAUTRACNGHIEM PK INT Mã câu trắc 
nghiệm 
2 TEN VARCHAR(500) Tên của câu trắc 
nghiệm 
3 NOIDUNG VARCHAR(1000) Nội dung của câu 
trắc nghiệm 
4 TRALOI1, TRALOI2, 
TRALOI3, TRALOI4 
 VARCHAR(500) Một câu hỏi có 4 
câu trả lời, ứng với 
4 thuộc tính 
5 DAPAN INT Đáp án của câu 
hỏi, có 4 giá trị : 1, 
2, 3, 4 
23.2.4 Các xử lý trên các đối tượng chính 
Xử lý trên đối tượng : CHỦ ĐỀ 
Stt Tên xử lý Loại Ý nghĩa 
1 Hiển thị thông tin về chủ đề Qui định Hiển thị thông tin về các thành phần 
trong chủ đề 
2 Thêm chủ đề mới Qui định Dữ liệu nhập là tên và nội dung 
3 Xóa chủ đề đã có sẵn Qui định Xóa toàn bộ thông tin về chủ đề 
4 Sửa đổi thông tin về chủ đề Qui định Hiệu chỉnh tên, nội dung chủ đề 
5 Kiểm tra hợp lệ việc thay đổi chủ 
đề 
Qui định Kiểm tra các ràng buộc và tính hợp 
lệ khi thêm, xóa, sửa chủ đề 
6 Lập báo cáo, thống kê Qui định Tổng kết toàn bộ thông tin về số 
chương, ví dụ, câu trắc nghiệm 
Xử lý trên đối tượng : CHƯƠNG 
Stt Tên xử lý Loại Ý nghĩa 
1 Hiển thị thông tin về chương Qui định Hiển thị danh sách tên chương theo 
từng chủ đề và nội dung 
2 Thêm chương mới Qui định Dữ liệu nhập là tên và nội dung 
3 Xóa chương đã có sẵn Qui định Xóa toàn bộ thông tin về chương : 
các mục chính, ý chính 
4 Sửa đổi thông tin về chương Qui định Hiệu chỉnh tên, nội dung chương 
5 Kiểm tra hợp lệ việc thay đổi 
chương 
Qui định Kiểm tra các ràng buộc và tính hợp 
lệ khi thêm, xóa, sửa 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 261 
Xử lý trên đối tượng : MỤC CHÍNH 
Stt Tên xử lý Loại Ý nghĩa 
1 Hiển thị thông tin về mục chính 
thuộc chương 
Qui định Hiển thị danh sách các ý chính con 
của mục chính 
2 Thêm mục chính mới Qui định Dữ liệu nhập là tên, nội dung mục 
chính và các ý chính con, và cả tên 
tập tin mô tả mục chính nếu cần 
thiết 
3 Xóa mục chính đã có sẵn Qui định Xóa toàn bộ thông tin về mục chính 
: các ý chính, tên tập tin 
4 Sửa đổi thông tin về mục chính Qui định Hiệu chỉnh tên, nội dung nội dung 
mục chính và các ý chính con nếu 
cần thiết 
5 Kiểm tra hợp lệ việc thay đổi mục 
chính 
Qui định Kiểm tra các ràng buộc và tính hợp 
lệ khi thêm, xóa, sửa 
Xử lý trên đối tượng : VÍ DỤ 
Stt Tên xử lý Loại Ý nghĩa 
1 Hiển thị thông tin về ví dụ Qui định Hiển thị danh sách các ví dụ của 
chương 
2 Thêm ví dụ mới Qui định Dữ liệu nhập là tên, giới thiệu sơ về 
ví dụ, mã nguồn, kết xuất tương ứng 
và cả tên tập tin mô tả ví dụ nếu cần 
thiết 
3 Xóa ví dụ đã có sẵn Qui định Xóa toàn bộ thông tin về ví dụ : tên, 
mã nguồn, kết xuất và tên tập tin 
4 Sửa đổi thông tin về ví dụ Qui định Hiệu chỉnh tên, giới thiệu ví dụ, mã 
nguồn, kết xuất và tên tập tin nếu 
có. 
5 Kiểm tra hợp lệ việc thay đổi ví 
dụ 
Qui định Kiểm tra các ràng buộc và tính hợp 
lệ khi thêm, xóa, sửa 
Xử lý trên đối tượng : CÂU TRẮC NGHIỆM 
Stt Tên xử lý Loại Ý nghĩa 
1 Hiển thị thông tin về câu trắc 
nghiệm thuộc chương 
Qui định Hiển thị danh sách các câu trắc 
nghiệm, các câu trả lời và đáp án 
tương ứng của câu. 
2 Thêm câu trắc nghiệm mới Qui định Dữ liệu nhập là tên, câu hỏi trắc 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 262 
nghiệm, các câu chọn lựa và đáp án 
của câu. 
3 Xóa câu trắc nghiệm đã có sẵn Qui định Xóa toàn bộ thông tin về câu trắc 
nghiệm : tên, câu hỏi trắc nghiệm, 
các câu chọn lựa và đáp án của câu. 
4 Sửa đổi thông tin về câu trắc 
nghiệm 
Qui định Hiệu chỉnh tên, câu hỏi trắc nghiệm, 
các câu chọn lựa và đáp án của câu. 
5 Kiểm tra hợp lệ việc thay đổi câu 
trắc nghiệm 
Qui định Kiểm tra các ràng buộc và tính hợp 
lệ khi thêm, xóa, sửa 
23.3 Thiết kế hướng đối tượng 
23.3.1 Thiết kế dữ liệu 
23.3.1.1 Sơ đồ logic 
Hình 23-7 Sơ đồ logic 
23.3.1.2 Bảng thuộc tính các đối tượng phụ 
Thuộc tính đối tượng : THAM SỐ 
Stt Tên thuộc tính Loại Kiểu dữ liệu Ý nghĩa 
1 MATHAMSO PK INT Mã tham số 
2 TEN VARCHAR(100) Tên tham số 
3 GIATRI INT Giá trị tham số 
4 DIENGIAI VARCHAR(100) Ý nghĩa của tham 
số 
Thuộc tính đối tượng : NGƯỜI DÙNG 
Stt Tên thuộc tính Loại Kiểu dữ liệu Ý nghĩa 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 263 
MÀN 
HÌNH 
CHÍNH 
Tổng quan lý thuết 
Tổng quan Ví dụ 
Tổng quan Trắc nghiệm 
Quản trị
Đăng nhập
Lý thuyết theo chương 
Ví dụ theo chương 
Trắc nghiệm theo chương
Lý thuyết Ví dụ Trắc nghiệm 
Thông 
báo lỗi 
Báo cáo 
Thống kê 
1 TENNGUOIDUNG PK VARCHAR(100) Tên người dùng 
2 MATMA VARCHAR(100) Mật mã 
3 EMAIL VARCHAR(100) Địa chỉ mail 
4 DIENTHOAI VARCHAR(100) Điện thoại 
5 FAX VARCHAR(100) Số fax 
23.3.2 Thiết kế giao diện 
23.3.2.1 Tổng quan Sơ đồ màn hình 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 264 
23.3.2.2 Một số giao diện của ứng dụng 
Giao diện chính 
Hình 23-8 Trang chủ ứng dụng dạy học CSharp 
• 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 265 
Giao diện chi tiết lý thuyết từng chương 
Hình 23-9 Liệt kê chi tiết các mục chính, ý chính con trong chương số 1 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 266 
Giao diện tổng quan về ví dụ 
Hình 23-10 Liệt kê tất cả ví dụ trong mỗi chương 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 267 
Giao diện mô tả chi tiết ví dụ 
Hình 23-11 Minh họa lý thuyết bằng mã ví dụ và kết xuất của nó 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 268 
Giao diện các câu trắc nghiệm kiến thức 
Hình 23-12 Trắc nghiệm kiến thức chương số 1 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 269 
Kết quả bài làm trắc nghiệm 
Hình 23-13 Kết quả chấm điểm bài làm trắc nghiệm 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 270 
Giao diện hiệu chỉnh chủ đề 
Hình 23-14 Cho phép thêm, xóa và sử chủ đề 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 271 
Giao diện tổng quan hiệu chỉnh nội dung chi tiết của từng chủ đề 
Hình 23-15 Tổng quan về hiệu chỉnh lý thuyết, ví dụ và trắc nghiệm 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 272 
Giao diện hiệu chỉnh chi tiết nội dung lý thuyết chương 
Hình 23-16 Cho phép thêm, xóa và sửa nội dung lý thuyết theo từng chương 
Website dạy học ngôn ngữ C# Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang 
 273 
Giao diện hiệu chỉnh chi tiết Trắc nghiệm 
Hình 23-17 Giao diện thêm, xóa và sửa câu trắc nghiệm