Đề tài Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty cổ phần Thương mại và Dịch vụ kĩ thuật Cao Thắng

 Khóa luận tốt nghiệp
 Lêi më ®Çu
 Tính cấp thiết của đề tài: Trong những năm gần đây, kinh tế thị trờng đã 
và đang phát triển mạnh ở nước ta, các ngành đang đua nhau sản xuất, cung 
cấp sản phẩm của mình cho thị trường, đáp ứng nhu cầu thị trường. Để sản 
xuất kinh doanh có hiệu quả trong cơ chế thị trường, vấn đề cơ chế quản lý 
kinh tế trong các doanh nghiệp được đặt ra một cách cấp thiết. Muốn vậy 
doanh nghiệp phải biết sử dụng tổng hoà các công cụng quản lý trong mọi 
hoạt động của doang nghiệp.
 Qúa trình sản xuất kinh doanh trong bất kì doanh nghiệp nào cũng là một 
quá trình kết hợp và tiêu hao các yếu tố sản xuất để thu hút được sản phẩm. 
Tổng hợp toàn bộ các hao phí mà doanh nghiệp bỏ ra liên quan đến hoạt 
động sản xuất kinh doanh trong kì tạo lên chỉ tiêu chi phí sản xuất. Sự tồn tại 
và phát triển của doanh nghiệp phụ thuộc vào doanh nghiệp có đảm bảo tự 
bù đắp chi phí mình đã bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh và đảm bảo 
có lãi hay không, Vì vậy, việc hạch toán đầy đủ, chính xác chi phí sản xuất 
vào giá thành sản phẩm là việc làm cấp thiết, khách quan và có ý nghĩa rất 
quan trọng, nhất là trong điều kiện nển kinh tế thị trường. Mặt khác, xét trên 
góc độ vĩ mô, do các yếu tố sản xuất ở nước ta còn rất ghạn chế nên tiết 
kiệm chi phí đang là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của công ty quản lí kinh 
tế.
 Lí do chọn đề tài: Hạch toán kế toán là một trong những công cụ đặc biệt 
quan trọng giúp cho nhà quản lý doanh nghiệp quản lý một cách hữu hiệu 
mọi hoạt động của doanh nghiệp. Không những phải hạch toán đầy đủ chi 
phí sản xuất, mà còn phải làm thế nào để kiểm soát chặt chẽ việc thực hiện 
tiết kiệm chi phí sản xuất phục vụ tốt cho việc hạ giá thành sản phẩm, đáp 
ứng yêu cầu của chế độ hạch toán kinh doanh. Có thể nói công tác tổ chức 
hạch toán kế toán liên quan đến mọi hoạt động, mọi phòng ban của doanh 
nghiệp. Nhìn vào công tác tổ chức kế toán tại một doanh nghiệp có thể đánh 
giá được công tác tổ chức quản lý và hiệu quả sản xuất kinh doanh của 
doanh nghiệp. Với doanh nghiệp xây lắp, công tác tập hợp chi phí và tính giá 
thành sản phẩm xây lắp đợc quan tâm hàng đầu vì đây là nòng cốt của việc 
tính đúng, tính đủ chi phí sản xuất vào giá thành công trình. Từ đó giúp nhà 
quản lý doanh nghiệp nắm rõ được tình hình sản xuất kinh doanh của doanh 
nghiệp. Trên cơ sở đó đưa ra được những biện pháp tốt nhất nhằm tiết kiệm 
chi phí, hạ giá thành sản phẩm, bảo đảm chất lượng sản phẩm, mang lại lợi 
nhuận lớn nhất cho doanh nghiệp.
 Công ty cổ phần TM và DVKT Cao Thắng với đặc điểm sản xuất kinh 
doanh của một đơn vị xây lắp đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác hạch 
toán kế toán. Nhận thức được tầm quan trọng đó, trong những năm qua lãnh 
đạo Công ty luôn quan tâm đến công tác kế toán nói chung, công tác chi phí 
và tính giá thành sản phẩm nói riêng. Do vậy công tác kế toán chi phí và tính 
giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty đến nay đã và đang được điều chỉnh 
Sv: Phạm Huyền Trang Lớp: CDKTK01A 1 Khóa luận tốt nghiệp
cho phù hợp với thực tế và chế độ kế toán hiện hành. Tuy nhiên hiện nay, 
công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm xây lắp của 
Công ty vẫn còn một số hạn chế nhất định cần đợc bổ sung, hoàn thiện.
 Trong thời gian thực tập tại Công ty cổ phần TM và DVKT Cao Thắng, 
em đã được sự giúp đỡ, hướng dẫn của các cô chú, anh chị trong phòng Tài 
chính- Kế toán Công ty, cùng với những kiến thức tiếp thu đợc trong khoá 
học em đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp với đề tài: “ Hạch toán chi phí 
sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty cổ phần Thương 
mại và Dịch vụ kĩ thuật Cao Thắng. Chuyên đề thực tập của em gồm 3 
chương:
 Chương 1: Cơ sở lý luận về hạch toán chi phí sản xuất và giá thành 
sản phẩm trong các doanh nghiệp kinh doanh xây lắp.
 Chương 2: Thực trạng hạch toán chi phí sản xuất kinh doanh và tính 
giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty cổ phần Thương mại và Dịch vụ 
kĩ thuật Cao Thắng.
 Chương 3: Hoàn thiện hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản 
phẩm xây lắp tại Công ty cổ phần Thương mại và Dịch vụ kĩ thuật Cao 
Thắng.
 KẾT LUẬN.
 CHƯƠNG 1:
 C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n chi phÝ vµ TÝnh gi¸ thµnh 
 s¶n phÈm trong x©y l¾p
1.1. §Æc ®iÓm HO¹T §éNG KINH DOANH X¢Y L¾P Cã ¶NH 
H¦ëNG §ÕN H¹CH TO¸N chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 
trong x©y l¾p.
 X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp, 
cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt, kh¸c víi nh÷ng ngµnh kinh tÕ kh¸c, nh÷ng ®Æc 
®iÓm nµy cã ¶nh h­ëng ®Õn qu¶n lý vµ h¹ch to¸n.
 C«ng tr×nh x©y dùng lµ s¶n phÈm cña c«ng nghÖ x©y l¾p g¾n liÒn víi ®Êt 
®­îc t¹o thµnh tõ vËt liÖu x©y dùng, thiÕt bÞ vµ lao ®éng.
 C«ng tr×nh x©y dùng bao gåm mét h¹ng môc hoÆc nhiÒu h¹ng môc c«ng 
tr×nh n»m trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®ång bé, hoµn chØnh cã tÝnh ®Õn viÖc 
hîp t¸c s¶n xuÊt ®Ó lµm ra s¶n phÈm cuèi cïng nªu trong dù ¸n.
 Do v©y ngµnh x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc thï riªng vÒ kinh tÕ, kü thuËt:
 a. S¶n phÈm x©y dùng th­êng cã quy m« lín, thêi gian x©y dùng dµi cã 
 khi tõ 5 ®Õn 10 n¨m. Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp x©y dùng vµ chñ 
Sv: Phạm Huyền Trang Lớp: CDKTK01A 2 Khóa luận tốt nghiệp
 ®Çu t­ hµng n¨m lu«n ph¶i kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c x©y dùng 
 mét c¸ch toµn diÖn. Do ®ã kh«ng thÓ chê ®Õn khi c«ng tr×nh x©y dùng 
 xong míi tÝnh to¸n vµ thanh to¸n mµ ph¶i theo dâi th­êng xuyªn hµng 
 quý, hµng n¨m. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i cã gi¸ hoÆc chi phÝ cho tõng ®¬n 
 vÞ, khèi l­îng x©y l¾p ®Ó cã thÓ h¹ch to¸n chi phÝ cho khèi l­îng c«ng 
 t¸c x©y l¾p ®­îc hoµn thiÖn trong kú (th¸ng, quý, n¨m).
 b. S¶n phÈm x©y dùng ®­îc thùc hiÖn t¹i nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau nªn 
chÞu t¸c ®éng cña n¬i c«ng tr×nh x©y dùng vÒ c¸c mÆt nh­ gi¸ vËt liÖu, gi¸ 
nh©n c«ng,..MÆt kh¸c, viÖc x©y dùng cßn chÞu t¸c ®éng cña ®Þa chÊt c«ng 
tr×nh, ®Þa chÊt thuû v¨n vµ c¶ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu cña ®Þa ph­¬ng. C¸c 
nguyªn nh©n trªn cã thÓ lµm cho gi¸ cña tõng bé phËn c«ng tr×nh cã thÓ kh¸c 
nhau ngay c¶ khi sö dông cïng mét thiÕt kÕ. Do ®ã cã c¸c ®Þnh møc gi¸ kh¸c 
nhau ®èi víi tõng lo¹i c«ng t¸c t¸c x©y l¾p cho tõng ®Þa ph­¬ng.
 c. Do c¸c ®Æc ®iÓm trªn, ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p cã thÓ 
thùc hiÖn theo tr×nh tù sau: Tr­íc hÕt x¸c ®Þnh gi¸ hoÆc chi phÝ trùc tiÕp cho 
®¬n vÞ tÝnh cña tõng lo¹i c«ng t¸c x©y l¾p sau ®ã tæng hîp chi phÝ cho tõng 
h¹ng môc råi cho c¶ c«ng tr×nh x©y dùng theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh.
 d. Do ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt x©y dùng lµ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng 
th«ng qua ®Êu thÇu hoÆc chØ ®Þnh thÇu. Tøc lµ ng­êi b¸n (c¸c nhµ thÇu) vµ 
ng­êi mua (chñ ®Çu t­) ®­îc biÕt râ tõ ®Çu. Do ®ã trong gi¸ nhËn thÇu (®¬n 
gi¸ hoÆc gi¸ hîp ®ång) ph¶i bao gåm ®ñ c¸c chi phÝ, thuÕ, l·i ®Þnh møc.
 e. Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kh«ng cè ®Þnh, s¶n phÈm lµ nh÷ng c«ng tr×nh, 
h¹ng môc c«ng tr×nh cã kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n 
xuÊt dµi, ph¶i lËp dù to¸n cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tr­íc khi 
s¶n xuÊt, n¬i s¶n xuÊt chÝnh lµ n¬i tiªu thô.
 f. Khi tiÕn hµnh ®Çu t­ vµ x©y dùng chñ ®Çu t­ ph¶i mua b¶o hiÓm c«ng 
tr×nh, chi phÝ b¶o hiÓm c«ng tr×nh tÝnh theo tû lÖ % so víi gi¸ thµnh c«ng 
tr×nh. C¸c tæ chøc thÇu x©y l¾p, c¸c tæ chøc t­ vÊn ph¶i mua b¶o hiÓm cho 
thiÕt bÞ, vËt t­, nhµ x­ëng phôc vô thi c«ng, b¶o hiÓm tai n¹n ®èi víi ng­êi 
lao ®éng, b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù ®èi víi ng­êi thø 3, b¶o hiÓm cho s¶n 
Sv: Phạm Huyền Trang Lớp: CDKTK01A 3 Khóa luận tốt nghiệp
phÈm kh¶o s¸t, thiÕt kÕ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. PhÝ b¶o hiÓm ®­îc 
tÝnh vµo phÝ s¶n xuÊt.
 g. C¸c c«ng tr×nh x©y dùng ®Òu ph¶i ®­îc c¸c doanh nghiÖp x©y dùng 
thùc hiÖn b¶o l·nh x©y l¾p c«ng tr×nh trong thêi gian b¶o hµnh vµ møc tiÒn 
b¶o hµnh quy ®Þnh trong c¬ chÕ b¶o hµnh x©y l¾p c«ng tr×nh cña Bé x©y 
dùng.
 Khi c«ng tr×nh hoµn thµnh, chñ ®Çu t­ nghiÖm thu ®­a c«ng tr×nh vµo khai 
th¸c, sö dông th× doanh nghiÖp x©y dùng göi vµo ng©n hµng kho¶n tiÒn b¶o 
hµnh x©y l¾p theo quy ®Þnh. §Õn thêi ®iÓm kÕt thóc thêi h¹n b¶o hµnh x©y 
l¾p c«ng tr×nh mµ kh«ng x¶y ra h­ háng c«ng tr×nh do doanh nghiÖp x©y 
dùng g©y nªn, chñ ®Çu t­ ph¶i x¸c nhËn ®Ó ng©n hµng hoµn tr¶ ®óng h¹n cho 
doanh nghiÖp x©y dùng toµn bé sè tiÒn b¶o hµnh c«ng tr×nh cïng víi l·i suÊt 
theo thêi h¹n göi t¹i ng©n hµng.
 Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cña s¶n xuÊt x©y l¾p vµ s¶n phÈm x©y dùng cã ¶nh 
h­ëng lín tíi c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ 
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y dùng nãi riªng.
1.2. B¶N CHÊT Vµ NéI DUNG KINH TÕ CñA CHI PHÝ S¶N XUÊT 
Vµ GI¸ THµNH S¶N PHÈM X¢Y L¾P.
1.2.1. Chi phÝ s¶n xuÊt trong x©y l¾p
1.2.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt trong x©y l¾p 
 Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p lµ sù kÕt hîp 
c¸c yÕu tè: søc lao ®éng cña con ng­êi, t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao 
®éng. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt h×nh thµnh nªn c¸c 
kho¶n chi phÝ t­¬ng øng: t­¬ng øng víi viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh lµ chi 
phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, t­¬ng øng víi sö dông nguyªn vËt liÖu lµ chi 
phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, t­¬ng øng víi sö dông lao ®éng lµ chi phÝ tiÒn l­¬ng, 
tiÒn c«ng... Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c kho¶n chi phÝ trªn ®Òu ®­îc 
biÓu hiÖn b»ng tiÒn.
Sv: Phạm Huyền Trang Lớp: CDKTK01A 4 Khóa luận tốt nghiệp
 Nh­ vËy, chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé hao phÝ 
vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c doanh nghiÖp bá ra 
®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt x©y l¾p.
1.2.1.2. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ
 - Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c nguån lùc ®· thùc sù hao phÝ cho 
mét ho¹t ®éng nµo ®ã 
 - Chi phÝ lu«n ®­îc g¾n víi c¸c ho¹t ®éng lµm ph¸t sinh chi phÝ : chi 
phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt , chi phÝ cho ho¹t ®éng b¸n hµng , chi phÝ cho 
mua s¾m TSC§ , chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n , chi phÝ söa ch÷a TSC§ , chi phÝ 
chi ho¹t ®éng sù nghiÖp .
 - Mét lo¹i ho¹t ®éng nµo ®ã muèn diÔn ra th­êng xuyªn liªn tôc th× 
®ßi hái ph¶i cã nguån bï ®¾p (båi hoµn) chi phÝ cho ho¹t ®éng ®ã .
 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm dÞch vô ®­îc bï ®¾p tõ nguån 
thu do b¸n s¶n phÈm dÞch vô.
 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm , dÞch vô bao gåm chi phÝ s¶n 
xuÊt vµ chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt : Chi phÝ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c nguån lùc ®· 
hao phÝ trong quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n suÊt s¶n phÈm hoÆc cung cÊp dÞch vô.
1.2.1.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong x©y l¾p.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong x©y l¾p theo néi dung kinh tÕ cña chi phÝ.
 Theo chÕ ®é qu¶n lý chi phÝ hiÖn hµnh, chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p cña doanh 
nghiÖp ®­îc chia thµnh c¸c yÕu tè nh­ sau:
 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: lµ toµn bé chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu 
chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng 
c¬ b¶n mµ doanh nghiÖp ®· sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
 - Chi phÝ nh©n c«ng: lµ toµn bé tiÒn c«ng, tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶, c¸c kho¶n 
trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n s¶n 
xuÊt trong doanh nghiÖp.
 - Chi phÝ c«ng cô, dông cô: lµ phÇn gi¸ trÞ hao mßn cña c¸c lo¹i c«ng cô, 
dông cô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p.
Sv: Phạm Huyền Trang Lớp: CDKTK01A 5 Khóa luận tốt nghiệp
 - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: lµ toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao tµi s¶n 
cè ®Þnh (gi¸ trÞ bé phËn tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn) sö dông vµo ho¹t ®éng 
x©y l¾p cña doanh nghiÖp.
 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ 
vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua bªn ngoµi sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p cña 
doanh ngiÖp nh­ tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, ®iÖn tho¹i...
 - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ 
tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p cña doanh nghiÖp ngoµi c¸c yÕu tè trªn vµ ®­îc thanh 
to¸n b»ng tiÒn. Ngoµi ra chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cßn bao gåm c¸c kho¶n chi 
phÝ b¶o hµnh, chi phÝ b¶o hiÓm cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng cÇn b¶o hµnh 
trong nhiÒu n¨m.
 ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung kinh tÕ chØ râ:
 + Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p cña doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c lo¹i chi phÝ g×.
 + Lµ c¬ së ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ theo yÕu tè phôc vô viÖc lËp b¶ng thuyÕt 
minh b¸o c¸o tµi chÝnh.
 + Lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, kiÓm tra dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch 
cung øng vËt t­, lµ c¬ së ®Ó tÝnh møc tiªu hao vËt chÊt vµ thu nhËp quèc d©n.
*/ Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm (theo 
c«ng dông kinh tÕ).
 Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ®­îc ph©n chia 
thµnh c¸c kho¶n môc sau:
 - Chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ sö 
dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, vËt 
liÖu kh¸c... cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh bao gåm chi phÝ cèp 
pha, giµn gi¸o ®­îc sö dông nhiÒu lÇn vµ kh«ng bao gåm gi¸ trÞ thÞÕt bÞ cÇn 
l¾p cña bªn giao thÇu, gi¸ trÞ nhiªn liÖu sö dông cho m¸y mãc, ph­¬ng tiÖn 
thi c«ng vµ nh÷ng vËt liÖu sö dông cho c«ng t¸c qu¶n lý ®éi c«ng tr×nh.
 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ toµn bé sè tiÒn ®¬n vÞ x©y l¾p ph¶i tr¶ 
cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x©y l¾p nh­ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n 
phô cÊp ( bao gåm tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n trong danh s¸ch vµ c¶ tiÒn thuª 
Sv: Phạm Huyền Trang Lớp: CDKTK01A 6 Khóa luận tốt nghiệp
lao ®éng bªn ngoµi). Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p chi phÝ nh©n c«ng trùc 
tiÕp kh«ng bao gåm:
 + TiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cho nh©n viªn qu¶n lý ®éi, nh©n viªn 
v¨n phßng ë bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp.
 + C¸c kho¶n trÝch lËp BHXH, BHYT, KPC§ trªn tiÒn l­¬ng cña c«ng 
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
 + TiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x©y l¾p.
 - Chi phÝ sö dùng m¸y thi c«ng: Chi phÝ cho c¸c m¸y thi c«ng nh»m thùc 
hiÖn khèi l­îng c«ng t¸c x©y l¾p b»ng m¸y. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng 
bao gåm chi phÝ th­êng xuyªn vµ chi phÝ t¹m thêi.
 + Chi phÝ th­êng xuyªn cho ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng gåm: L­¬ng 
chÝnh, l­¬ng phô cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y , phôc vô m¸y..; chi phÝ vËt 
liÖu, chi phÝ c«ng cô, dông cô; chi phÝ khÊu hao TSC§; chi phÝ dÞch vô mua 
ngoµi; chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
 + Chi phÝ t¹m thêi cho ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng gåm: Chi phÝ söa ch÷a 
lín m¸y thi c«ng; chi phÝ c«ng tr×nh t¹m thêi cho m¸y thi c«ng nh­ lÒu l¸n, 
bÖ ®­êng ray ch¹y m¸y...
 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trùc tiÕp trong qu¸ 
 tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p bao gåm:
 + Chi phÝ tiÒn l­¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi.
 + C¸c kho¶n trÝch BHYT, BHXH, KPC§ trªn tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n 
trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n viªn ®iÒu khiÓn m¸y, nh©n viªn qu¶n lý ®éi.
 + TiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, 
nh©n viªn qu¶n lý ®éi.
 + Chi phÝ vËt liÖu sö dông ë ®éi thi c«ng.
 + Chi phÝ c«ng cô, dông cô ë ®éi thi c«ng.
 + Chi phÝ khÊu hao TSC§ sö dông ë ®éi thi c«ng kh«ng ph¶i lµ m¸y mãc 
thi c«ng.
 + Chi phÝ mua ngoµi sö dông cho tæ ®éi thi c«ng.
 + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ph¸t sinh ë tæ ®éi thi c«ng.
Sv: Phạm Huyền Trang Lớp: CDKTK01A 7 Khóa luận tốt nghiệp
 Ph©n lo¹i theo tiªu thøc nµy chØ râ chi phÝ doanh nghiÖp bá ra cho tõng 
lÜnh vùc ho¹t ®éng, tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, lµm c¬ së cho viÖc tÝnh 
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo kho¶n môc, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn 
gi¸ thµnh...
 */ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt 
 Theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi l­îng s¶n phÈm th× chi phÝ s¶n xuÊt 
cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh: §Þnh phÝ, biÕn phÝ vµ chi phÝ hçn hîp:
 §Þnh phÝ lµ c¸c chi phÝ mµ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ khèi 
l­îng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt hoÆc khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú.
 BiÕn phÝ lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè tû lÖ theo møc thay ®æi cña 
møc ®é ho¹t ®éng, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú.
 Chi phÝ hçn hîp: lµ nh÷ng chi phÝ bao gåm c¶ yÕu tè biÕn phÝ lÉn ®Þnh phÝ 
nh­ chi phÝ ®iÖn n­íc, ®iÖn tho¹i.., ë møc ®é ho¹t ®éng c¨n b¶n. Chi phÝ hçn 
hîp thÓ hiÖn ®Æc ®iÓm cña ®Þnh phÝ, qu¸ møc ®é ®ã nã thÓ hiÖn ®Æc ®iÓm cña 
biÕn phÝ. §Ó ph©n tÝch ng­êi ta dïng ph­¬ng ph¸p cùc ®¹i, cùc tiÓu, b×nh 
ph­¬ng nhá nhÊt. 
 PhÇn chªnh lÖch gi÷a doanh thu vµ biÕn phÝ ®­îc gäi lµ l·i trªn biÕn phÝ. 
C¸ch ph©n lo¹i nµy cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp thÊy trong kho¶ng 
thêi gian ng¾n doanh nghiÖp ch­a cÇn trang bÞ thªm thiÕt bÞ th× ®Þnh phÝ lµ 
l­îng t­¬ng ®èi æn ®Þnh, do ®ã muèn tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cÇn ph¶i tèi ®a ho¸ 
l·i trªn biÕn phÝ. MÆt kh¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nh­ trªn nhµ qu¶n trÞ doanh 
nghiÖp còng x¸c ®Þnh ®­îc ®é lín ®ßn bÈy kinh doanh, doanh nghiÖp nµo cã 
kÕt cÊu chi phÝ víi ®Þnh phÝ cao sÏ ®em l¹i c¬ héi lîi nhuËn cao nh­ng ®ång 
thêi ®i liÒn lµ rñi ro kinh doanh lín. Do vËy, mçi doanh nghiÖp x©y l¾p cÇn 
thiÕt kÕ mét kÕt cÊu chi phÝ hîp lý phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña 
doanh nghiÖp vµ th¸i ®é cña nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp vÒ rñi ro kinh doanh.
 */ Ph©n lo¹i chi phÝ theo chøc n¨ng trong s¶n xuÊt kinh doanh 
 Dùa vµo chøc n¨ng cña c¸c ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh 
vµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng mµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh 
doanh ®­îc chia lµm 3 lo¹i:
Sv: Phạm Huyền Trang Lớp: CDKTK01A 8 Khóa luận tốt nghiệp
 + Chi phÝ s¶n xuÊt: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n x­ëng, 
liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm.
 + Chi phÝ tiªu thô: Gåm toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô 
s¶n phÈm.
 + Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: gåm nh÷ng chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, 
hµnh chÝnh, nh÷ng chi phÝ chung ph¸t sinh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña 
doanh nghiÖp.
 Ngoµi ra chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®­îc ph©n lo¹i theo c¸ch sau:
 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ vµ mèi 
quan hÖ víi ®èi t­îng chÞu chi phÝ: chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chia thµnh chi phÝ 
trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp.
 Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung cÊu thµnh cña chi phÝ: chi phÝ s¶n xuÊt 
®­îc chia thµnh chi phÝ ®¬n nhÊt vµ chi phÝ tæng hîp.
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong x©y l¾p
 a. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm trong x©y l¾p 
 Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong x©y l¾p lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng 
 sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ vµ chi phÝ kh¸c biÓu hiÖn b»ng tiÒn mµ doanh 
 nghiÖp x©y l¾p ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh khèi l­îng x©y l¾p c«ng tr×nh, h¹ng 
 môc c«ng tr×nh theo quy ®Þnh.
 S¶n phÈm trong x©y l¾p cã thÓ lµ khèi l­îng c«ng viÖc hoÆc giai ®o¹n 
c«ng viÖc cã dù to¸n riªng, cã thÓ lµ c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh 
hoµn thµnh toµn bé. Kh¸c víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh¸c, gi¸ thµnh s¶n 
phÈm trong x©y l¾p mang tÝnh chÊt c¸ biÖt, mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng 
tr×nh hay khèi l­îng x©y l¾p khi ®· hoµn thµnh ®Òu cã gi¸ trÞ riªng.
 Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong x©y l¾p lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh 
chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt 
t­, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh­ c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ 
kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· sö dông nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ 
gi¸ thµnh.
 b.B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ
Sv: Phạm Huyền Trang Lớp: CDKTK01A 9 Khóa luận tốt nghiệp
- KÕt qu¶ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®­îc biÓu hiÖn d­íi nh÷ng h×nh th¸i 
kh¸c nhau nh­:
+ Thµnh phÈm lµ s¶n phÈm hoµn thµnh 
+ S¶n phÈm dë dang : lµ s¶n phÈm ö trªn d©y chuyÒn chÕ biÕn hoÆc ch­a qua 
giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng(b¸n thµnh phÈm)
+ PhÕ phÈm : lµ s¶n phÈm kh«ng ®ñ tiªu chuÈn quy ®Þnh
+ PhÕ liÖu : lµ vËt liÖu thu ®­îc trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn s¶n phÈm
- Dï ë d­íi h×nh thøc nµo th× kÕt qu¶ s¶n xuÊt còng ph¶i g¸nh chÞu chi phÝ 
s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho s¶n phÈm hoµn 
thµnh. 
 c. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm trong x©y l¾p 
 */ C¨n cø trªn c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm ®Ó tÝnh gi¸ thµnh:
 - Gi¸ thµnh dù to¸n: Lµ tæng sè chi phÝ dù to¸n, ®Ó hoµn thµnh khèi 
 l­îng x©y l¾p c«ng tr×nh, ®­îc x¸c ®Þnh theo ®Þnh møc vµ khung gi¸ quy 
 ®Þnh ¸p dông theo tõng vïng l·nh thæ. Gi¸ thµnh dù to¸n nhá h¬n gi¸ trÞ dù 
 to¸n c«ng tr×nh x©y l¾p ë phÇn lîi nhuËn ®Þnh møc.
 - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh ®­îc x¸c ®Þnh xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu 
kiÖn cô thÓ ë mçi ®¬n vÞ x©y l¾p trªn c¬ së biÖn ph¸p thi c«ng, c¸c ®Þnh møc, 
®¬n gi¸ ¸p dông trong tõng ®¬n vÞ. Mèi liªn hÖ gi÷a gi¸ thµnh kÕ ho¹ch vµ 
gi¸ thµnh dù to¸n:
 Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch = Gi¸ thµnh dù to¸n - Møc h¹ gi¸ thµnh dù to¸n + 
Kho¶n bï chªnh lÖch v­ît dù to¸n.
 - Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh bµn giao 
khèi l­îng x©y l¾p mµ ®¬n vÞ ®· nhËn thÇu, gi¸ thµnh thùc tÕ ®­îc x¸c ®Þnh 
theo sè liÖu kÕ to¸n. Gi¸ thµnh thùc tÕ kh«ng chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ ®Þnh 
møc mµ cßn cã thÓ bao gåm nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh nh­ mÊt m¸t, béi 
chi vËt t­.. do nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan cña doanh nghiÖp.
 Gi¸ thµnh c«ng tr×nh l¾p ®Æt thiÕt bÞ kh«ng bao gåm gi¸ trÞ cña b¶n th©n 
thiÕt bÞ ®­a vµo l¾p ®Æt. Do vËy, khi ®¬n vÞ x©y l¾p nhËn thiÕt bÞ cña ®¬n vÞ 
Sv: Phạm Huyền Trang Lớp: CDKTK01A 10