Tiểu luận Thị trường lao động ở Việt Nam. đặc điểm hình thành và phát triển

 - 1 - Tiểu Luận Thị Trường Lao Động Việt Nam.Đặc điểm hình thành và phát triển
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG XÃ HỘI
 BÀI 
 TIỂU LUẬN
 MÔN : THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG
 ĐỀ TÀI : THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG Ở VIỆT 
 NAM. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
 GVHD : Nguyễn Ngọc Tuấn
 SVTH: - 2 - Tiểu Luận Thị Trường Lao Động Việt Nam.Đặc điểm hình thành và phát triển
 Phần : MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài :
 Bước vào những năm đầu thập kỉ 90 của thế kỉ XX, tình hình kinh tế – xã hội 
nước ta rất khó khăn. Đất nước vẫn còn chưa thóat khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế – 
xã hội; tình hình lao động việc làm trở thành vấn đề xã hội găy gắt và bức xúc, là mối 
quan tâm lớn của Đảng và Nhà nước, của toàn xã hội và mọi người dân.” Lao động 
việc làm “ là một trong những nhiệm vụ trọng yếu của Đảng và Nhà nước. Nghị quyết 
đại hội lần thứ IX của Đảng đã xác định phải đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, 
cơ cấu lao động theo hướng tăng tỉ trọng công ngiệp và dịch vụ tăng nhanh hàm 
lượng công nghệ trong sản phẩm
 2. Mục tiêu nghiên cứu
 Trước yêu cầu của giai đoạn CNH-HĐH đất nước, việc hình thành, phát triển thị 
trường việc làm và ổn định, phát triển thị trường lao động là nhiệm vụ quan trọng. Kết 
hợp tăng trưởng việc làm với không ngừng nâng cao chất lượng lao động việc làm .
 3. Phương pháp nghiên cứu
 .Để giải quyết vấn đề việc làm và hoàn thiện thị trường lao động, Đảng và Nhà 
Nước đã ban hành các nghị quyết, văn kiện (nó không chỉ dừng lại ở nhận thức mà 
được cụ thể hóa bằng Pháp luật) nhằm hoàn thiiện, phát triển thị trường việc làm và 
thị trường lao động ở nước ta, tạo việc làm cho lực lượng lao động dồi dào. giảm tỉ lệ 
thất nghiệp, phát triển kinhtế xã hội theo kịp với xu hướng CNH- HĐH và hội nhập 
nền kinh tế thế giới. - 3 - Tiểu Luận Thị Trường Lao Động Việt Nam.Đặc điểm hình thành và phát triển
 Do khả năng phân tích và tổng hợp còn chưa tốt nên bài viết của nhóm em còn 
thiếu sót , mong thầy hướng dẫn, sửa chữa cho bài viết của em được hoàn chỉnh. 
Xin chân thành cảm ơn thầy rất nhiều.
 4. Nguồn số liệu 
 Danh mục tài liệu tham khảo
 Giáo trình kinh tế lao động
 PGS. TS nhà giáo ưu tú Phạm Đức Thành PGS. Mai Quốc Chánh
 Thị trường lao động Việt Nam định hướng và phát triển Thạc Sỹ Nguyễn Thị Lan 
Hương
 Tạp chí lao động xã hội
 Tạp chí thị trường lao động
 Tạp chí kinh tế phát triển
 Tạp chí ngiên cứu kinh tế
 Niên giám thống kê lao động việc làm 1999- 2004
 5. Kết cấu
 MỤC LỤC
 Lời mở đầu
 Chương I
 I. Việc làm
 1. Những khái niệm về việc làm 
 2. Hàng hóa việc làm 
 3. Phân loại việc làm 
 4. Tiêu chuẩn đánh giá việc làm 
 II. Thị trường việc làm
 1. Khái niệm về thị trường việc làm - 4 - Tiểu Luận Thị Trường Lao Động Việt Nam.Đặc điểm hình thành và phát triển
 2. Các yếu tố của TTVL và nhân tố tác động
 3. Vai trò của TTVL
 III. Thị trường lao động
 1. Khái niệm TTLĐ
 2. Các yếu tố của TTLĐ và nhân tố tác động
 3. Những đặc trưng chủ yếu của TTLĐ
 4. Các dạng TTLĐ
 IV. Mối quan hệ giữa TTVL và TTLĐ
 1. TTVL và TTLĐ không tương tác lẫn nhau
 2. TTVL và TTLĐ tương đối đồng nhất
 3. TTVL và TTLĐ đã có sự tương tac nhưng chưa chặt chẽ 
 ChươngII. Thị trường lao động và thị trường việc làm ở Việt Nam
 I. Thực trạng TTVL ở Việt Nam
 II. Quá trình hình thành TTLĐ ở Việt Nam
 1. Trước năm 1986
 2. Từ năm 1986 đến năm 1993
 3. Từ năm 1993 đến nay
 III. Thực trạng TTLĐ ở Việt Nam
 1. Những bước phát triển
 2. Những mặt hạn chế
 IV. Mối quan hệ giữa TTVL và TTLD ở Viêt Nam
 V. Nguyên nhân của thực trạng trên
 Chương III. Những giải pháp khắc phục về TTVL và TTLĐ ở Việt Nam
 I. Mục tiêu kế hoạch 5 năm 2006- 2010
 II. Các giải pháp chủ yếu - 5 - Tiểu Luận Thị Trường Lao Động Việt Nam.Đặc điểm hình thành và phát triển
 Kết luận
 Phần : NỘI DUNG
 CHƯƠNG I: THỊ TRƯỜNG VIỆC LÀM VÀ THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG
 I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ VIỆC LÀM
 1. Khái niệm về việc làm
 Con người là một nhân tố quan trọng, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự 
phát triển kinh tế – xã hội. Họ trở thành động lực cho sự phát triển khi họ có nhiều 
điều kiện sử dụng sức lao động để tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho bản thân 
họ và cho xã hội.Để sử dụng sức lao động thì người lao động phải có việc làm.
 1.1) Việc làm là phạm trù để chỉ trạng thái phù hợp giữa sức lao động và những 
điều kiện cần thiết( vốn, tư liệu sản xuất, công nghệ....) để sử dụng sức lao động đó.
 1.2) Theo điều 13, chương II Bộ luật lao động của nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ 
Nghĩa Việt Nam “mọi hoạt động lao động tạo ra nguồn thu nhập, không bị pháp luật 
cấm đều được thừa nhận là việc làm”.
 1.3) Theo tổ chức lao động quốc tế(ILO): Việc làm là những hoạt động lao động 
được trả công bằng tiền và bằng hiện vật.
 2. Hàng hóa việc làm
 Việc làm được hiểu là lao động cụ thể và lao động sản xuất. Ngày nay, việc làm 
cũng được coi là hàng hóa, nó có đầy đủ hai thuộc tính của hàng hóa là giá trị và giá 
trị sử dụng.Nhưng hàng hóa việc làm khác với các hàng hóa khác là khi sử dụng 
hàng hóa việc làm thì người lao động có điều kiện sử dụng sức lao động và các điều 
kiện vốn, tư liệu sản xuất, công nghệ phù hợp để tạo ra của cải vật chất( số lượng, 
chất lượng sức lao động) và giá trị tinh thần, điều kiện kinh tế xã hội khác để tái sản 
xuất sức lao động và phát triển kinh tế xã hội.Trạng thái phù hợp được thể hiện thông 
qua quan hệ tỉ lệ giữa chi phí ban đầu (C) như nhà xưởng, máy móc thiết bị, nguyên - 6 - Tiểu Luận Thị Trường Lao Động Việt Nam.Đặc điểm hình thành và phát triển
vật liệu và các chi phí về sức lao động Quan hệ tỷ lệ biểu hiện sự kết hợp giữa C và 
V phải phù hợp với trình độ cộng nghệ của sản xuất, khi trình độ công nghệ thay đổi 
thì sự kết hợp đó cũng thay đổi theo. Hàng hóa việc làm khác hàng hóa thông thường 
là việc tạo việc làm phải thông qua những điều kiện kinh tế xã hội nhất định, những 
chính sách phát triển kinh tế của một quốc gia.
 Giá trị hàng hóa việc làm được biểu hiện bằng tiền gọi là giá cả hàng hóa việc 
làm hay đó chính là tiên công, tiền lương của người lao động.
 Giá trị sử dụng hàng hóa việc làm là vai trò, tác dụng của nó một là nhằm đáp 
ứng nhu cầu tìm việc làm của người lao động để tạo ra thu nhập ổn định cuộc sống 
cho bản thân họ và gia đình họ, hai là đáp ứng số lao động mà các doanh nghiệp, tổ 
chức cần để tiến hành sản xuất.
 - Quá trình tạo việc làm( sản xuất việc làm) là quá trình kết hợp sức lao
 động và các điều kiện vốn, tư liệu sản xuất, công nghệ
 - Việc làm được trao đổi khi người lao động có nhu cầu tìm việc làm và 
người cung cấp việc làm thỏa thuận một mức tiền công hợp lý với sức lao động mà 
người lao động bỏ ra.
 3. Tiêu chuẩn đánh giá việc làm
 Việc làm được đánh giá theo các tiêu chuẩn sau đây:
 - Tính chất địa lý của việc làm: Trong khu vực nông thôn, thành thị. 
 - Tính chất kỹ thuật của việc làm: Dựa trên các đặc thù về kỹ thuật và 
 công nghệ, ta có việc làm theo các nghành, nghề, khu vực kinh tế khác nhau.
 - Tính chất thành thạo của việc làm: Các yêu cầu về năng lực và phẩm chất của 
người lao động như trình độ tay nghề, kinh nghiệm.
 - Tính chất kinh tế của việc làm: Vị trí của việc làm trong hệ thống quan hệ lao 
động như quản lý, công nhân viên 
 - Điều kiện làm việc: Tính an toàn lao động và môi trường lao động và môi 
trường làm việc. 
 - Tính chất cơ động của việc làm: Khả năng thay đổi nghề nghiệp, khả năng 
làm nhiều hay ít nghề - 7 - Tiểu Luận Thị Trường Lao Động Việt Nam.Đặc điểm hình thành và phát triển
 4. Phân loại việc làm :
 4.1. Theo tính chất của việc làm
 Phân thành hai loại một loại là việc làm theo hưởng tiền lương hoặc tiền công và 
hai là việc làm tự thân có thể là cá nhân hoặc gia đình, có thể là chủ doanh nghiệp
 4.2 Theo thời gian
 - Việc làm thời gian đầy đủ hoặc không đầy đủ. 
 - Việc làm tạm thời và cố định 
 - Việc làm không thường xuyên 
 - Việc làm theo thời vụ 
 II. THỊ TRƯỜNG VIỆC LÀM (TTVL)
 1. Khái niệm về TTVL
 - Thị trường việc làm là một loại thị trường mới hiện nay vẫn chưa có nhiều 
nghiên cứu về loại thị trường này. Vì vậy chưa có một khái niệm cụ thể về TTVL. 
Theo em hiểu TTVL là gặp gỡ, trao đổi mua bán hàng hóa việc làm giữa người lao 
động tìm việc làm và các tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở tạo việc làm
 2. Các yếu tố của thị trường việc làm.
 Như các thị trường khác TTVL cùng bao gồm cung cầu việc làm và giá cả việc 
làm.
 2.1) Cung việc làm
 Cung việc làm biểu hiện số lượng việc làm mà người sử dụng lao động (các 
doang nghiệp, tổ chức, các cơ sở ) cung cấp ra thi trường việc làm ở mỗi mức giá 
nhất định.
 Cung việc làm là tổng hợp những doanh nghiệp tổ chức, cơ sở có khả năng tạo 
ra việc làm để đáp ứng nhu cầu của những người lao động đang tìm việc làm và có 
nhu cầu làm việc.
 Cung việc làm phụ thuộc vào cơ cấu ngành nghề của nền kinh tế, quy mô việc 
làm, trình độ công nghệ, chích sách phát triển kinh tế, pháp luật của một nước (luật 
đầu tư nước ngoài, luật doanh nghiệp )
 2.2) Cầu việc làm. - 8 - Tiểu Luận Thị Trường Lao Động Việt Nam.Đặc điểm hình thành và phát triển
 Cầu việc làm là số lượng việc làm mà người lao động đang tích cực tìm kiếm 
trên thị trường việc làm.
 Cầu việc làm phụ thuộc vào quy mô, cơ cấu dân số của một nước, chính sách 
tạo việc làm của quốc gia, chất lượng của nguồn lao động (trình độ văn hóa, chuyên 
môn, sức khỏe )
 2.3) Giá cả việc làm.
 Cũng giống như TTLĐ sự tác động của cung cầu việc làm hình thành nên giá cả 
sức việc làm. Theo em hiểu giá cả việc làm cũng chính là giá cả sức lao động, nó 
được thể hiện ở khoản thu nhập mà người sử dung lao động trả cho người lao 
động.Thu nhập là tổng số tiền mà người lao động nhận được trong một thời gian nhất 
định, từ các nguồn khác nhau.Các nguồn thu nhập đó có thể là từ cơ sở sản xuất 
(tiền lương, từ thưởng, các khoản phụ cấp, trợ cấp) trong đó tiền lương là khoản 
chính mà người lao động nhận được từ người lao động sau khi hoàn thành một công 
việc nhất định hoặc sau một thời lao động nhất định.
 Giá cả việc làm phụ thuộc vào tính chất của việc làm , mức độ giản đơn hay 
phức tạp của công việc đòi hỏi trình độ cao hay thấp, điều kiện làm việc 
 2. Vai trò của TTVL.
 Cung cấp thông tin về việc làm để người cung cấp việc làm và người cần việc 
làm có thể gặp gỡ, trao đổi thỏa thuận với nhau. Người đi tìm việc làm sẽ có 
những thông tin cần thiết cụ thể về việc làm đó để xác định xem có phù hợp với họ 
không.
 Tạo điều kiện cho người lao động phát huy đúng khả năng, năng lực của bản 
thân từ đó nâng cao năng suất lao động xã hội.
 Giúp ổn định, nâng cao đời sống cho người lao động, phát triển kinh tế đất nước.
 Giải quyết vấn đề bức xúc của xã hội đó là tình trạng thất nghiệp, giảm những tệ 
nạn của xã hội.
 III- Thị trường lao động (TTLĐ) 
 1. Khái niệm về TTLĐ 
 Thị trường lao động là sự trao đổi hàng hóa sức lao động giữa một bên là những - 9 - Tiểu Luận Thị Trường Lao Động Việt Nam.Đặc điểm hình thành và phát triển
người sở hữu sức lao động và một bên là những người cần thuê sức lao động đó.
 Thị trường lao động là thị trường lớn nhất và quan trọng nhất trong hệ thống thị 
trường vì lao động là hoạt động chiếm nhiều thời gian nhất và kết quả của quá trình 
trao đổi trên TTLĐ là việc làm được trả công.Thị trường lao động biểu hiện mối quan 
hệ giữa một bên là người có sức lao động và một bên là người sử dụng sức lao động 
nhằm xác định số lượng và chất lượng lao động sẽ đem ra trao đổi và mức thù lao 
tương ứng.
 Về cơ bản TTLĐ cũng chịu sự tác động của quy luật cung cầu, quy luật cạnh 
tranh, quy luật độc quyền 
 2. Các yếu tố của TTLĐ và nhân tố tác động
 Về cơ bản, TTLĐ được tạo thành từ ba bộ phận chính đó là cung, cầu của TTLĐ 
và giá cả sức lao động hay mức tiền công, tiền lương mà tại đó người sở hữu sức lao 
động đồng ý làm việc.
 2.1 Cung lao động
 Theo Samuelson, cung lao động biểu hiện số lượng lao động mà các hộ gia đình 
sẵn sàng đem bán trên thị trường.
 Cung lao động là tập hợp những người có khả năng và có nhu cầu làm việc. Họ 
có thể đang có việc làm hay tạm thời không có việc làm song đang đi tìm việc.
 Nguồn cung lao động được hình thành từ các cơ sở đào tạo như các thị trường 
đại học, cao đẳng, dạy nghề và các cơ sở đào tạo khác. Nguồn cung này có thể từ 
những người đang tìm việc làm, từ các doanh nghiệp, cơ quan tổ chức và, nó 
được bổ sung thường xuyên từ đội ngũ những người đến độ tuổi lao động. Ở Việt 
Nam tổng cục thống kê quy định nguồn lao động là những người trong độ tuổi lao 
động (nam từ 15-60 tuổi nữ từ 15-55 tuổi) và người trên tuổi lao động đang làm việc. 
Cung về lao động phụ thuộc vào qui mô. Cơ cấu dân số của một nước, chất lượng 
của nguồn lao động (Trình độ văn hóa, cơ cấu ngành nghề, sức khỏe phong tục, 
tập quán xã hội của một nước và chính sách phát triển nguồn nhân lực của nước đó.
 2.2 Cầu lao động
 Cầu lao động là lượng lao động mà người sử dụng lao động có thể thuê ở mỗi - 10 - Tiểu Luận Thị Trường Lao Động Việt Nam.Đặc điểm hình thành và phát triển
mức giá, có thể chấp nhận được.
 Trong nền kinh tế thị trường cầu lao động là cầu dẫn xuất. Lao động là yếu tố 
đầu vào cần thiết để sản xuất ra một khối lượng hàng hóa vật phẩm nhất định, do vậy 
quy mô của nó phụ thuộc vào mức nhu cầu của hàng hóa do lao động sản xuất ra 
cũng như giá cả của hàng hóa đó trên thị trường.
 Cầu về lao động được hình thành từ các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức hoặc 
từ nhu cầu lao động nhập khẩu của nước ngoài.
 Cầu lao động phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguồn tài nguyên của một nước, 
qui mô, trình độ công nghệ, cơ cấu ngành nghề của nền kinh tế, mức tiền công, 
phong tục tập quán, tôn giáo và chính sách phát triển kinh tế.
 2.3 Giá cả sức lao động
 Sự tác động qua lại giữa cung và cầu về lao động hình thành giá cả sức lao 
động được thể hiện trực tiếp ở khoản thù lao mà người lao động nhận được
 Giá cả hay tiền công lao động(W0) và số lượng lao động(L0) sẽ được xác định tại 
điểm giao nhau của hai đường cung và cầu về lao động. E0 gọi là điểm cân bằng 
cung cầu lao động, tại điểm E 0 không có thất nghiệp . Thất nghiệp không xảy ra nếu 
cung cầu co giãn linh hoạt theo độ tăng của giá cả sức lao động
 3. Những đặc trưng chủ yếu của thị trường lao động
 Một là lao động không thể tách rời khỏi người cung cấp, người lao động. Đối với 
các loại hàng hóa thông thường, mối quan hệ giữa người bán và người mua sẽ kết 
thúc khi thỏa thuận xong việc mua bán, người mua sẽ kết thúc khi thỏa thuận xong 
việc mua bán, và quyền của người bán đối với hàng hóa của mình chấm dứt sau khi 
nhận được thanh toán sòng phẳng. Nhưng đối với hàng hóa sức lao động của mình 
mà người làm thuê phải tham gia tích cực, và chủ động trong quá trình khai thác và 
sử dụng sức lao động của mình, để tạo ra sản phẩm hàng hóa- dịch vụ với số lượng 
và chất lượng ngày càng tốt hơn. Đây là nét đặc trưng cơ bản, khác với thị trường 
khác của kinh tế thị trường
 Hai là người lao động là người giữ quyền kiểm soát số lượng và chất lượng sức 
lao động, cho nên mối quan hệ lao động là mối quan hệ khá lâu dài. Để nâng cao